200 tysięcy na ratowanie bytowskich zabytków. Cerkiew i kamienica Simona

Jutro (czwartek) radni miejscy z Bytowa zajmą się uchwałą w sprawie przyznania dotacji celowej z budżetu gminy na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytkach wpisanych do rejestru zabytków lub znajdujących się w gminnej ewidencji zabytków. To kolejne tego typu przedsięwzięcie w gminie Bytów.

Jak informują urzędnicy w odpowiedzi na komunikat o możliwości składania wniosków o udzielnie dotacji na prace konserwatorskie do pierwszego września ubiegłego roku do urzędu wpłynęło 9 wniosków przygotowanych przez: Parafię Greckokatolicką p.w. Św. Jerzego w Bytowie oraz kilka wspólnot m. in. z ul. Wojska Polskiego, Bauera, Jana Pawła II, Drzymały.

Złożone wnioski zostały poddane ocenie przez powołany zespół. Wszystkie przeszły pozytywnie ocenę formalną i zakwalifikowały się do dalszej oceny. Na podstawie wizji lokalnej oraz w oparciu o ustalone kryteria, członkowie zespołu przeprowadzili indywidualną ocenę merytoryczną złożonych wniosków biorąc pod uwagę: znaczenie zabytku w promowaniu kultury i historii regionu, stan zachowania i stan techniczny zabytku oraz jego walory historyczne i architektoniczne.

W rezultacie do dofinansowania wybrano dwa projekty. 100 tysięcy złotych będzie przeznaczonych na kolejny etap renowacji i remont kamienicy przy Bauera 5 oraz taką samą kwotę na remont cerkwi św. Jerzego.

Jeśli chodzi o kamienicę przy ul. Bauera w ubiegłym roku wykonano i odrestaurowano elewację frontową. W tym roku odnowiona będzie boczna i tylna, włącznie z odtworzeniem brakujących elementów.

Przypomnijmy, że budynek wybudował lekarz pochodzenia żydowskiego Paul Simon. Mężczyzna przybył do Bytowa z Białogardu. Tu sprawował funkcję lekarza powiatowego.

- Lekarz wystąpił z wnioskiem o sprzedaż niewielkiej parceli przy ulicy Bauera, były to miejskie łąki – mówi Elżbieta Szalewska, znana na Pomorzu architektka i miłośniczka historii. – Z dokumentów wiemy, że otrzymał działkę o powierzchni 730 metrów kwadratowych, a koniec budowy domu przypada 1898 roku. Sam Simon był bardzo interesującą postacią, bardzo pozytywną. Zajmował się szczepieniami dzieci, opiekował się jeńcami, którzy przebywali w obozie, który podczas I wojny światowej znajdował się w Bytowie. Miał bardzo nowoczesne podejście, bo sprzeciwiał się choćby temu, aby fekalia spływające z budynków przy ulicy Dworcowej trafiały do rzeki Borui.

Simon mieszkał przy Bauera wraz z rodziną, z żoną Heleną z Lęborka, a co ciekawe przed ślubem lekarz wykupił stosowne ogłoszenie w prasie informując mieszkańców Bytowa o swoich planach. Z małżeństwa tego urodził się syn Eduard, który poszedł w ślady ojca.

Budynek przy ulicy Bauera jest bardzo ciekawie zdobiony. Jest przykładem architektury eklektycznej z końca XIX wieku. Posiada pięć gipsowych plafonów. Na czterech widnieją postaci dzieci, na jednym kartusz z literą S – nawiązujący do nazwiska inwestora, czyli Simona. Niestety, willa lekarza nie dotrwała do naszych czasów w formie niezmienionej.

- Budynek posiadał także wieżyczkę z kopułą – podkreśla Szalewska. – Widać, ją jeszcze na powojennych zdjęciach. Rozebrano ją prawdopodobnie w latach 50. ubiegłego wieku.

Jak wspominaliśmy kolejne 100 tysięcy ma trafić do Parafii Greckokatolickiej na renowację cerkwi św. Jerzego. Zakres prac obejmuje m.in. wymianę dachu.

Budowana w latach 1675 – 1685 świątynia, najpierw służyła jako zbór ewangelicki. Dawne ocalałe wyposażenie kościoła, z XVII i XVIII wieku, znajduje się w Muzeum Zachodniokaszubskim w Bytowie. Do połowy XIX wieku odbywały się tu nabożeństwa w języku kaszubskim. Cerkiew bizantyjsko – ukraińska posiada warte obejrzenia tabernakulum z XVII wieku.