Archeologiczny potencjał gminy Główczyce – ten odkryty i ten jeszcze nie

W spotkaniu w GOK w Główczycach wzięli udział m.in. przedstawiciele środowiska archeologicznego i historycznego oraz przedstawiciele samorządu gminy, w tym Rafał Teterka, zastępca wójta. Spotkanie rozpoczął wykładem Tomasz Wiktorzak, mieszkaniec Główczyc i pasjonat regionu, archeolog oraz członek Stowarzyszenia Przyjaciół Łupawy „Dolina Łupawskich Megalitów”. W swoim wystąpieniu Wiktorzak przedstawił odkryte już zabytki na terenie gminy Główczyce oraz te, które czekają na odkrycie i zbadanie. Po wykładzie zebrani w GOK wspólnie dyskutowali o tym, jak wykorzystać potencjał zabytków gminy, np. w celach turystycznych czy edukacyjnych.

- Jestem mieszkańcem Główczyc od ośmiu lat. Tak naprawdę nie interesowałem się pradziejami od dziecka, ale właśnie od momentu, kiedy tutaj się przeprowadziłem. Rozpocząłem wędrówki po okolicznych lasach, wzgórzach oraz dolinach i szybko okazało się, że wszędzie znajdują się jakieś zabytki, w tym takie, które liczą sobie nawet 5500 lat – mówił na początku swojego wystąpienia Tomasz Wiktorzak.

W swoim wykładzie dotyczącym zabytków pradziejowych w gminie Główczyce wskazał, że rejon ten, mimo że wypełniony ogromną wręcz liczbą zabytków czekających na zbadanie lub już zbadanych, wydaje się być zapomniany.

- Miejsc, w których znajdują się zabytki jest bardzo wiele, ale zaledwie garstka osób zdaje sobie z tego sprawę. Według mnie, a także moich kolegów archeologów i historyków, region ten jest nieco zapomniany pod względem naukowym. Fakt, w czasach przedwojennych był badany, ale dzisiaj ten proces odkrywania bardzo zwolnił, a jak już wspomniałem jest co badać – zauważa Tomasz Wiktorzak.

W przygotowanej przez siebie prelekcji przypomniał niektóre odkrycia, których dokonano na terenie gminy, np. w Drzeżewie odkryto miecz datowany na około II/I w.p.n.e., który wykonany został prawdopodobnie przez lokalnego rzemieślnika, a sam miecz wzorowany był na mieczach celtyckich i był wyposażeniem kamiennego grobowca. W gminie i najbliższym regionie występują też zabytki wyjątkowe, jakimi są cmentarzyska megalityczne w rejonie Doliny Łupawy. Ich wyjątkowość polega na tym, że mowa tutaj o grobowcach komorowych typu dolmen, których na terenie Polski odkryto do tej pory bardzo niewiele, bo tylko jeden – w okolicy Borkowa, niedaleko Koszalina, tak więc ten z gminy Główczyce mógłby być drugim. Mało tego, w rejonie Główczyc znajduje się prawdopodobnie relikt kamiennego kręgu z czasów gockich, który byłby siódmym tego typu w kraju. Nie brakuje też odkryć związanych z grodami słowiańskimi i cmentarzyskami kurhanowymi, których na terenie gminy może być ponad trzysta.

Po niezwykle ciekawym wykładzie przyszedł czas na dyskusję, zwłaszcza na temat tego, co zrobić z potencjałem archeologicznym gminy Główczyce.

- Myślę, że dobrym przykładem tego, co można zrobić z takimi zabytkami jest region Doliny Łupawy. Powołano stowarzyszenie, którego jestem członkiem i które promuje występujące na tym terenie megality. Organizowane są rajdy, konkursy, prelekcje w szkołach, stawiane są tablice informacyjne. Uważam, że czegoś podobnego powinniśmy spróbować w gminie Główczyce, bo mamy czym się chwalić, nie musimy szukać atrakcji turystycznych związanych z historią czy archeologią, one są wokół nas – stwierdził Tomasz Wiktorzak podczas dyskusji na temat promocji zabytków.

- Dla władz gminy walor turystyczny jest wprost nieoceniony. Nie posiadamy w gminie miejsc turystycznych o rozbudowanej infrastrukturze, ale mamy potencjał przyrodniczy i historyczny, a tego – zwłaszcza w obecnych czasach pandemii – szukają turyści, szukają spokoju i czegoś interesującego. Takich miejsc na terenie naszej gminy jest mnóstwo, jak zresztą ukazał w swoim wykładzie pan Tomasz Wiktorzak. To prawda, część tych zabytków nie jest wyeksponowana, brakuje odpowiednich oznaczeń. Natomiast jako gmina jesteśmy skłonni ponieść koszt oznakowania takich miejsc, aby pokazać, że takie miejsca w gminie są – mówił po prelekcji Rafał Teterka, zastępca wójta gminy Główczyce. - Po kilku minutach rozmowy z zebranymi pasjonatami zabytków doszliśmy do tego, jak można by było takie inicjatywy finansować, natomiast musimy pamiętać o inwestycjach, które są równie ważne, np. o remontach dróg. W końcu jakoś do tych miejsc trzeba będzie przecież dojechać. I właśnie na te inwestycje musimy przeznaczyć pieniądze najpierw, aby móc myśleć o promocji zabytków, która oczywiście też jest bardzo ważna. Podkreślała to wójt Danuta May, mówiąc wprost, że jeżeli teraz nie zaangażujemy się w ekspozycję zabytków i historii naszych terenów, to tacy specjaliści i pasjonaci, których dzisiaj tutaj gościliśmy, zniechęcą się odkryciami, które do niczego nie prowadzą – dodał.

Promocja takich miejsc miałaby walory nie tylko turystyczne, ale też edukacyjne. Jak zauważyli zebrani w GOK archeolodzy i historycy, ważne jest, aby wzrosła ogólna świadomość wśród ludzi na temat tego, z czym mogą mieć do czynienia, kiedy widzą utworzony z kamieni krąg, czy też wyglądającą na zwykły pagórek nierówność terenu.

Koniec końców spotkanie uznano za owocne i można powiedzieć, że dialog między jedną i drugą stroną już się rozpoczął. Czy to oznacza, że archeolodzy chwycą za łopaty, zaczną kopać i odkrywać przysłowiowe skarby? Oby tak i oby jak najszybciej.