Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Gdzie się podziały żydowskie cmentarze?

Sylwia Lis
Synagoga lęborska mieściła się przy dzisiejszej ulicy Derdowskiego. Zostałą zbudowana w 1846 roku, zburzona w 1938 podczas nocy kryształowej.
Synagoga lęborska mieściła się przy dzisiejszej ulicy Derdowskiego. Zostałą zbudowana w 1846 roku, zburzona w 1938 podczas nocy kryształowej. Archiwum
W Lęborku znajdowały się dwa cmentarze żydowskie. Pierwszy z nich w parku Chrobrego, natomiast drugi z nich znajdował się w miejscu w którym obecnie znajduje się stacja Statoil.

Sprawa cmentarzy żydowskich zawsze w mediach odbija się kontrowersyjnie. A odkrycie kirkutu na terenie inwestycyjnym traktowane jest jak zgniłe jajo. W Lęborku znajdowały się dwa cmentarze żydowskie. Pierwszy z nich w parku Chrobrego, natomiast drugi z nich znajdował się w miejscu, w którym obecnie znajduje się stacja Statoil.

Pierwsi stali mieszkańcy Lęborka, który byli Żydami, pojawili się pod koniec XVIII wieku. Jako miejsce pochówku udostępniono im wówczas teren góry parkowej (obecnie park Chrobrego). Jak podają źródła, do końca XIX wieku chowano na nim zmarłych.

Żałobne nagrobki przetrwały do 1938 roku, kiedy to zostały zniszczone przez faszystów. Ich pozostałości zostały wykorzystane do ułożenia schodów, biegnących do wieży ciśnień. Jeszcze kilka lat temu w lokalnej prasie pojawiały się artykuły wraz ze zdjęciami potwierdzające informacje, że do ich budowy użyto właśnie pozostałości po żydowskich nagrobkach. Odwiedziliśmy park kilka dni temu, faktycznie znaleźliśmy kawałki dwóch płyt, które prawdopodobnie mogą pochodzić z dawnego miejsca pochówku lęborskich Żydów.

Pochowano na nim około 300 osób. Prawdopodobnie brak miejsca spowodował, że Żydzi musieli szukać nowego miejsca pochówku.

Drugi z cmentarzy zlokalizowano w przy ul. Krzywoustego. Obecnie na jego terenie znajduje się stacja benzynowa Statoil. Nekropolia funkcjonowała do Kryształowej Nocy (z 9 na 10 listopada 1938 roku), kiedy to również została zdewastowana. Wiadomo, że miejsce otoczone było murem i znajdował się na nim dom przedpogrzebowy oraz domek dla stróża.

Pozostałości nagrobków pozostały do lat 60. XX wieku, kiedy to całkowicie zostały zniszczone i ślad po cmentarzu zaginął. Problemy zaczęły się wówczas, gdy rozpoczęta budowanie stacji benzynowej Statoil. Tajemnicą poliszynela pozostaje fakt, w jaki sposób biznesmenom udało się przekonać władze gminy żydowskiej, aby dokończyć inwestycję. Pozostaje to tajemnicą przedsiębiorstwa, gdyż wiadomo, że Żydzi traktują kirkuty jako miejsca święte.

Religia zakazuje przenoszenia szczątków zmarłych i zakłócania ich miejsca pochówku. W końcu strony znalazły wyjście a pamięć zmarłych została uczczona pamiątkowym kamieniem na którym umieszczono tablicę. Po drugiej wojnie światowej żydowskich cmentarzy w Lęborku już nie otwierano, gdyż przedstawiciele tej narodowości w mieście już nie zamieszkiwali. Jako ciekawostkę należy wspomnieć fakt, że podczas pierwszej wojny światowej na froncie zginęło 6 żołnierzy z Lęborka narodowości żydowskiej, a co najmniej kilkudziesięciu innych walczyło w różnych formacjach cesarskiej armii.

Synagoga w Lęborku została zbudowana około 1845 r., kiedy to liczba członków gminy wynosiła 297 osób i prowizoryczna sala modlitewna, służąca gminie do tej pory, okazała się niewystarczająca. Znajdowała się przy ul. Derdowskiego. Była murowana. Została spalona podczas Nocy Kryształowej z 9 na 10 listopada 1938 r. Po wojnie nie została odbudowana. Zachowały się zdjęcia synagogi oraz fragmenty fundamentów.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na gp24.pl Głos Pomorza