Halitoza - nieprzyjemna woń z ust

Związana z zaniedbaniem stomatologicznym, ale bywa też skutkiem różnych chorób.

Jak twierdzą specjaliści, aż w 90 proc. przypad­ków przyczyny przykrego zapachu z ust mają podłoże stomatologiczne, w 7-8 proc. - laryngologiczne, natomiast u jednego procenta powodem są choroby przewodu pokarmowego.

U takie­go samego odsetka pacjentów fetor ex ore powodują: niewydolność nerek, cukrzyca, trimetyloaminuria (zespół odoru rybnego). W tej grupie są też osoby dotknięte halitofobią, którym wydaje się, że mają nieświeży oddech.

Istnieje też halitoza fizjologiczna, która nie jest chorobą. Występuje po przebudzeniu. Ustępuje po szczotkowaniu zębów i języka. Jej przyczyną jest wysychanie śliny w ustach, związane ze zmniejszonym wydzielaniem jej w nocy oraz wielogodzinną nocną głodówką. Przykry zapach może wystąpić też po posiłkach, wywołują go słodycze, czosnek, cebula. Jego powstawaniu sprzyjają kawa i papierosy.

Problem społeczny

Halitoza jest bardzo kłopotliwa dla pacjenta. Utrudnia kontakty z ludźmi. Często człowiek mający tę przypadłość nawet sobie tego nie uświadamia, oso­bom z jego otoczenia zaś niezręcznie jest zwrócić mu na to uwagę. W efekcie zdarza się, że ludzie starają się unikać z nim kontaktu, odsuwają się od niego. Osoby, które mają świadomość tego, że brzydko pachnie im z ust, w pierwszym odruchu najczęściej sięgają po najprost­sze metody walki z halitozą, polegające na szeroko rozumianym przestrzeganiu higieny jamy ustnej. Gdy te sposoby zawiodą, szukają pomocy u lekarza.

Najpierw do stomatologa

Najlepiej diagnostykę rozpocząć od wizyty u stomatologa. - To podstawa - twierdzi Mirosława Kierkosz, gastroenterolog, kierownik Pracowni Endoskopowej w Szpitalu Wojewódzkim w Koszalinie.

Przyznaje, że pacjenci nierzadko przyczyn przykrej woni z ust upatrują w chorobach przewodu pokarmowego i szukają pomo­cy u gastrologa. Tymczasem najpierw należy zajrzeć do jamy ustnej. Przyczyną nieprzyjemnego zapachu mogą być zaniedbania higieniczne - zalegające resztki pokarmowe, nieczyszczone zęby lub protezy, warstwa pokrywająca język, płytka bakteryjna i kamień nazębny, ale także choroby przyzębia, próchnica, zapalenie okołokoronkowe, owrzodzenia błony śluzowej, nowotwory jamy ustnej.

Potem do laryngologa

Jeśli stomatolog stwierdzi, że pod względem stomatologicznym wszystko jest w porządku, drugim specjalis­tą, do którego należy się udać, jest laryngolog. On oceni, czy przyczyną nieprzyjemnego zapachu z ust nie są choroby laryngologiczne - uszu, gardła, nosa i zatok przynosowych lub układu oddechowego.

Halitozę mogą powodować wirusowe i bakteryjne zapalenia gardła, zapalenie migdałków, głębokie krypty w migdałkach z zalegającą w nich treścią, zapalenie zatok. Źró­dłem nieprzyjemnej woni z ust mogą być też ciała obce w jamie nosowej lub w zatokach, cuchnąca wydzielina z nosa, przewlekłe zapalenie oskrzeli, rozstrzenie oskrzeli i rak.

Na końcu - gastrolog lub inni specjaliści

Gdy okaże się, że również pod względem laryngologicznym pacjent jest zdrowy, a istnieje podejrzenie, że powodem przykrej woni z ust jest choroba przewodu pokarmowego, należy zwrócić się o pomoc do gastroenterologa.

- Przyczyną brzydkiego zapachu z ust może być refluksowe zapalenie przełyku, uchyłek Zenkera, achalazja, czyli zaburzenia pracy przełyku powodujące, że pokarm nie przemieszcza się prawidłowo do żołądka, tylko zbyt długo zalega w przełyku. Przykrą woń mogą też powodować zapalenie błony śluzowej żołądka, choroba wrzodowa żołądka lub dwunastnicy, zakażenie bakterią Helicobacter pylori oraz nowotwór przełyku lub żołądka - wyjaśnia doktor Mirosława Kierkosz.

Leczy się przyczynę

W leczeniu halitozy głów­ną rolę odgrywa leczenie choroby zasadniczej, będącej przyczyną przykrego zapachu. W przypadkach halitozy związanej z jamą ustną pomocne jest mechaniczne usuwanie nadmiaru bakterii wraz z podłożem, szczotkowanie zębów, nitkowanie, żucie gumy oraz zwalczanie bakterii za pomocą pasty do zębów i płukanek.

Jeśli źródło przykrego zapachu tkwi w schorzeniach laryngologicznych czy pulmonologicznych, leczeniem pacjenta zajmują się odpowiedni specjaliści.
W przypadku halitozy rzekomej zwanej halitofobią konieczna może być konsultacja psychologiczna lub psychiatryczna.

Badaniem pomocnym w rozpoznaniu chorób układu pokarmowego, które mogą być przyczyną przykrego zapachu z buzi, jest gastroskopia.

- W gastroskopii możemy uchwycić organiczne przyczyny tej przypadłości, takie jak choroba refluksowa przełyku, choroba wrzodowa, nowotwory. Jeśli wykluczymy te przyczyny nieprzyjemnego zapachu z ust, wówczas pozostaje nam ustalenie wspólnie z pacjentem zaleceń dietetycznych. W trakcie rozmowy staramy się dowiedzieć, co w diecie pacjenta mogło spowodować taki efekt i podpowiadamy, co robić, jaką stosować dietę, by go uniknąć. Przede wszystkim należy wystrzegać się słodyczy, ponieważ nasilają one fermentację, oraz kawy. Powinno się też ograniczyć spożycie pokarmów mocno aromatyzowanych, takich jak czosnek i cebula, i zrezygnować z ciężkostrawnych posiłków, potraw smażonych w głębokim tłuszczu - radzi doktor Mirosława Kierkosz.