Jak zmieniało się centrum Słupska? Układ komunikacyjny z rondem pod szaszłykiem

Przy pomocy czołgu, materiałów wybuchowych i kilofów ten ostatni obiekt zburzono w 1973 roku. Pochodził z okresu międzywojennego, nieciekawy architektonicznie, ale padając w gruzach odsłonił rząd okazałych kamienic. Otworzył jakby karty historii tej części śródmieścia, do której sięgamy i konfrontujemy je z teraźniejszymi wizerunkami. Zostało zabudowane w pierwszych latach XX wieku wzdłuż części rozebranego wcześniej pasa murów obronnych wraz Bramą Holsztyńską (północną), usytuowanego na prawo od zachowanej do dziś Nowej Bramy (zachodniej).

Wspomniane kamienice stanęły w jednym rzędzie frontem na zachód przy ulicy zwanej z niemiecka Kaufmannswall – kupieckiej po polsku. Obiektów tyle, co palców w jednej ręce, ale każdy z nich bogato zdobiła secesyjna architektura – od frontu, bo z tyłu panowała prostota. Znajdowały się przy brukowanej ulicy, którą przebiegała linia tramwajowa. Zabudowa niezbyt ucierpiała podczas II wojny światowej, ale wokół było morze ruin.

Wydany 70 lat temu przewodnik turystyczno – krajoznawczy „Ziemia słupska. Słupsk – Ustka” autorstwa Czesława Piskorskiego tak oto opisuje ten fragment śródmieścia: „Ulicą Obrońców Stalingradu (obecnie A. Łajming) idziemy w kierunku pl. Zwycięstwa. Po drodze mijamy piękny Dom Leśnika i Drzewiarza, gmach PKO, świetlicę i modelarnię Ligi Lotniczej oraz siedzibę słupskiego Aeroklubu”. Przypomniana nazwa ulicy trwała kilka dziesięcioleci, podczas których zbudowano od nowa obecny Stary Rynek z przyległościami. Mniej więcej w tym samym czasie w obiektach ulicy Obrońców Stalingradu prosperowały popularne w Słupsku sklepy, min. „Złoty Róg” ze słodyczami i drogeria „Malwa”. Jeszcze w 1968 krążył w sklepach pamiątkarskich folderek z zdjęciem wspomnianych kamienic i adresem.

Zmiana nazwy na ul. 9 Marca nastąpiła z początkiem dekady lat 70. minionego wieku. W tamtym czasie sfotografowaliśmy tę ulicę, gdy miała brukowaną nawierzchnię z asfaltowymi „zebrami”, na których harcerstwo dyscyplinowało pieszych w przechodzeniu na drugą stronę jezdni. Przyległa ul. Bema była już po wyburzeniach poniemieckich niskich domów, których miejsce zajął parking samochodowy i deptak, który w 1973 r. został połączony z nowo zbudowanym przejściem pod ziemnym. W tym samym czasie rozebrano Dom Kultury Kolejarza i zbudowano nowy węzeł komunikacyjny z rondem pod szaszłykiem. Te zmiany centrum miasta fotografowaliśmy za dnia i w nocy z dachu domu na rogu alej Wojska Polskiego i Sienkiewicza. Widywaliśmy je także z poddasza nad Odziałem PKO, gdzie mieszkał i tworzył słupski plastyk Mirosław Jaruga.

W 1979 roku odwiedziliśmy Annę Łajming w jej mieszkaniu przy ul. Piotra Skargi 6. Była już znana jako wybitna pisarka kaszubska z dużym dorobkiem literackim oraz honorowa obywatelka Słupska. Taki jest też zapis na tablicy pamiątkowej, umieszczonej na rogu ulic jedności Narodowej oraz jej imienia od marca 2006 r. (zmarła trzy lata wcześniej).

Zaplecze okazałych kamienic tej ulicy zostało częściowo zabudowane, przez co zrobiło się bardziej ciasno niż estetycznie. W ramach rewitalizacji al. Wojska Wolskiego z przyległego ronda pod szaszłykiem (obecnie im. Solidarności) wyeliminowano połączenie z jezdnią w kierunku dworca kolejowego oraz ścieżkę pieszo – rowerową na deptaku. Zjazd z ronda do dworca przeniesiono na równoległą jednię, która przedtem była jednokierunkowa w stronę centrum.

Obecnie ulica Anny Łajming to dwujezdniowy trakt o długości zaledwie 169 metrów. Taka przelotówka o standardzie drogi kategorii gminnej, ale też wizytówka ciekawej architektury kamienic z początku minionego stulecia, z których kilka jest opatrzonych znakami zabytków, np. posesja nr 4 i dawnej restauracji „Metro”. Słabe strony wizerunku i funkcjonalności ul. A. Łajming to zaniedbane przejście podziemne oraz kolizyjne skrzyżowanie z Placem Zwycięstwa. Czyli przydałoby się jeszcze więcej zmian na lepsze.