Karta Dużej Rodziny również pomaga żyć. Ale tylko trochę

Prawie 3,5 mln Polaków żyje w rodzinach wielodzietnych. Codzienne życie ma im ułatwić wprowadzona w połowie 2014 roku Karta Dużej Rodziny. Jej posiadacze, czyli rodziny z co najmniej trójką dzieci, mogą korzystać z tańszych zakupów i tańszych usług, oferowanych zarówno przez instytucje publiczne, jak i firmy prywatne. Bilety na spektakle, basen, hala sportowa, niekiedy fitness, a może księgarnia? Tak, tam z kartą może być taniej.

Jest taniej, niekiedy za darmo

- Posiadanie karty ułatwia więc dużym rodzinom dostęp do rekreacji oraz obniża koszty codziennego życia. Karta Dużej Rodziny zapewnia zniżki przy zakupie jedzenia i kosmetyków, odzieży i obuwia, książek, zabawek oraz paliwa. Obniża także koszty rachunków za usługi telekomunikacyjne czy bankowe. Pozwala na tańsze przejazdy pociągami i komunikacją publiczną w wybranych miejscowościach - zachwala rząd.

No to spójrzmy, z jakich zniżek dzięki KDR członkowie rodzin wielodzietnych mogą korzystać już teraz? Mamy ustawowe zniżki na przejazdy kolejowe - rodzice lub małżonkowie rodziców 37 proc. na bilety jednorazowe oraz 49 proc. na miesięczne; zniżki w opłatach paszportowych - 75 proc. w przypadku dzieci i 50 proc. w przypadku rodziców i małżonków rodziców; darmowe wstępy do parków narodowych... Zniżki mogą oferować nie tylko instytucje publiczne, ale również przedsiębiorcy prywatni.

- Jest lepiej niż na początku, ale jeszcze długa droga przed nami, aby ten program funkcjonował tak jak powinien. Projekt jest, ale moim zdaniem rozwija się za wolno - mówi Paweł Woliński, członek Zarządu Związku Dużych Rodzin 3+, ojciec czwórki dzieci. Na przykład nie udało się, tak jak jest na Zachodzie, wprowadzić w całym kraju zniżek na opłaty za media.

Niepełna radość, ale radość

Mamy tańsze przejazdy koleją, ale także zniżki w jednej z popularnych sieci delikatesów. 5 procent, ale zawsze. Podobnie jak w internetowym sklepie z grami planszowymi (chyba że jednorazowe zakupy wynoszą 400 zł, wtedy zniżka wynosi... 10 proc.). Można też znaleźć kursy językowe dla dzieci tańsze o 10 procent albo paliwo tańsze o 5 groszy na litrze lub 10 groszy na litrze, w przypadku paliw premium.
- Wprowadziliśmy Kartę Dużej Rodziny kilka miesięcy temu. Widać spore zainteresowanie - mówi Magdalena Kidoń-Staszek, szefowa kina Janosik w Żywcu. 5-osobowa rodzina (dwoje rodziców oraz troje dzieci) dzięki karcie za piątkowy film 3D zamiast 94 zapłaci 80 złotych.

Do programu dołączyło w całej Polsce już ponad tysiąc firm, które oferują ulgi w ponad 10 tysiącach miejsc w kraju. Do tej pory kartę odebrało prawie 1,5 mln osób. Jej posiadacze zwracają jednak uwagę na mankamenty. Część obniżek oferują firmy premium, z których usług lub produktów nie korzystają ludzie liczący każdy grosz. Problem jest też w mniejszych miejscowościach, gdzie liczba punktów honorujących KDR jest niewielka.

- Szkoda, że karta nie upoważnia do zniżek w komunikacji autobusowej w całej Polsce, a dotyczy tylko wybranych miast - zauważa inny problem Agata Grzyb, mama sześciorga dzieci, mieszkanka Częstochowy. Sama niedawno zdecydowała się złożyć wniosek o wydanie Karty Dużej Rodziny. Zauważa wielki pozytyw: dzięki Karcie Dużej Rodziny termin zwrotu podatku dochodowego od osób fizycznych za dany rok podatkowy można skrócić do 30 dni od dnia złożenia zeznania podatkowego. Aby tak się stało, zeznanie należy złożyć drogą elektroniczną.

Firmy, które zdecydują się przyłączyć do programu, zyskują prawo do posługiwania się znakiem „Tu honorujemy Kartę Dużej Rodziny” i trafiają na interaktywną mapę na stronie https://rodzina.gov.pl/duza-rodzina/wyszukiwanie-partnerow-karty-duzej-rodziny. Tam właśnie należy szukać miejsc, gdzie można zyskać parę groszy.

Komu przysługuje i jak się starać

Karta Dużej Rodziny przysługuje niezależnie od uzyskiwanych dochodów rodzinom z co najmniej trójką dzieci: w wieku do 18. roku życia; lub w wieku do 25. roku życia, w przypadku gdy dziecko uczy się w szkole lub szkole wyższej; lub bez ograniczeń wiekowych, w przypadku dzieci legitymujących się orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności.
Ważne jest, aby w chwili składania wniosku rodzina spełniała powyższe warunki. Jeśli w chwili składania wniosku rodzina nie ma na utrzymaniu co najmniej trojga dzieci spełniających wymienione wyżej warunki, KDR nie będzie przysługiwała żadnemu z jej członków.

Spersonalizowana karta wydawana jest bezpłatnie każdemu członkowi rodziny wielodzietnej. Rodzice, przez których rozumie się także rodziców zastępczych lub osoby prowadzące rodzinny dom dziecka, mogą korzystać z karty dożywotnio, dzieci - do 18. roku życia lub do ukończenia nauki w szkole lub szkole wyższej, maksymalnie do osiągnięcia 25. roku życia. Osoby posiadające orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności otrzymują kartę na czas trwania orzeczenia o niepełnosprawności. Karta przyznawana jest dzieciom umieszczonym w rodzinnej pieczy zastępczej (formami rodzinnej pieczy zastępczej są: rodzina zastępcza spokrewniona, niezawodowa, zawodowa, w tym zawodowa pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego i zawodowa specjalistyczna oraz rodzinny dom dziecka) na czas umieszczenia w danej rodzinie zastępczej lub rodzinnym domu dziecka.

Aby otrzymać KDR, należy złożyć wniosek w gminie odpowiadającej miejscu zamieszkania. Wykaz instytucji przyjmujących wnioski o przyznanie KDR można znaleźć na stronie rodzina.gov.pl.

Nie tylko ogólnopolska KDR.Gminy oferują swoje karty dla rodzin

Pierwszym miastem, które wprowadziło Kartę Dużej Rodziny, był Wrocław.

W 2005 r., w ramach realizacji lokalnej strategii polityki społecznej, uruchomiono tam program „Dwa plus Trzy i Jeszcze Więcej”. Mimo zaangażowania organizacji pozarządowych, reprezentujących interesy rodzin wielodzietnych, w propagowanie idei KDR przez dwa kolejne lata (2006, 2007) pomysłem nie zainteresował się żaden inny samorząd. Dopiero w 2008 r. w ślady Wrocławia poszedł Grodzisk Mazowiecki, a w 2010 r. Bielsko-Biała, Bytom i Gdańsk. Już w 2012 r. KDR wprowadziło aż 31 samorządów, m.in. Biała Podlaska, Lublin, Tarnów. W ostatnich latach inicjatywa rozwija się dynamicznie i KDR wprowadzają nie tylko samorządy gminne, ale także powiatowe (m.in.powiaty wołomiński i tarnowski), a nawet wojewódzkie (śląskie, łódzkie, małopolskie).
O wprowadzeniu KDR decydują rady gminy, miasta lub powiatu, przyjmując odpowiednią uchwałę.

Przed przystąpieniem do projektu samorządy określają nie tylko zasoby, jakie mogą przeznaczyć (posiadane obiekty, zasady odpłatności, możliwość sfinansowania korzystania z obiektów na terenie sąsiednich samorządów), ale także liczbę beneficjentów projektu. Z danych wynika, że przeciętnie o KDR występuje zaledwie co druga rodzina spełniająca kryteria, a w niektórych gminach co trzecia.

Są gminy o zaledwie kilkunastoprocentowym udziale rodzin wielodzietnych w programie. Dla odmiany w niektórych regionach kraju kartę posiada 90 lub więcej procent uprawnionych rodzin.

Samorządy stosują różne kryteria przyznawania KDR.

Jedne kierują je do rodzin z co najmniej trojgiem dzieci na utrzymaniu, inne do rodzin z nie mniej niż czwórką dzieci. Są też przypadki, gdy karta przysługuje rodzinom mającym dwoje dzieci na utrzymaniu, ale wartość przysługujących korzyści wzrasta wraz z liczbą posiadanych dzieci. Samorządy określają też zwykle dwa progi wieku uprawnionych dzieci (takie rozwiązania stosowane są także w innych krajach). Karta przysługuje więc - powszechnie - dzieciom do ukończenia 18. roku życia. Tak jest we wszystkich przypadkach. Różni się jednak wiek dzieci wydłużający czas korzystania z KDR w przypadku kontynuowania nauki w szkole ponadgimnazjalnej lub studiów. Najczęściej w takich przypadkach samorządy zastosowały granicę 24 lat; rzadziej do lat 25 lub 26. Samorządy przyznają prawa do KDR najczęściej rodzinom, które jednocześnie są oficjalnie zameldowane, jak też mieszkają faktycznie w gminie czy w powiecie. Tylko w pojedynczych przypadkach brane jest pod uwagę wyłącznie jedno z tych kryteriów, czyli zameldowanie.

Jakie są korzyści z posiadania KDR?

Można je podzielić na kilka kategorii. Jedną z nich są korzyści dotyczące usług opieki nad dziećmi, czyli preferencji przy przyjęciach dla kolejnych dzieci z rodziny do przedszkoli i szkół, zniżki w opłatach za korzystanie z gminnych żłobków i przedszkoli oraz świetlic. To także korzyści w opłatach za komunikację miejską, np. ulgowe bilety czy dopłaty do biletów na dojazdy do szkoły poza terenem gminy. Rodziny wielodzietne mogą liczyć też m.in. na ulgowe bilety do kin, muzeów, galerii, lokalnych centrów kultury, basenów, stadionów, na zajęcia w klubach sportowych, a także niższe ceny za korzystanie z tzw. rozrywek komercyjnych, np. wesołego miasteczka. Istnieją także inne rodzaje wsparcia finansowego, np. samorządowe becikowe, dofinansowanie wyposażenia szkolnego czy wypoczynku organizowanego przez ośrodki pomocy społecznej. Są gminy, w których w ramach KDR wprowadzono bezpłatne lub tańsze szczepienia dla dzieci, badania profilaktyczne, zajęcia rehabilitacyjne, a nawet zniżki na usługi fryzjerskie, artykuły żywnościowe, materiały budowlane, sprzęt AGD, ale też na poradnictwo psychologiczne, zajęcia terapeutyczne, naukę języków obcych. Od 2013 r. gminy dołączają też często do pakietu ulgi w odpłatności za wywóz śmieci.

(JAK)

WSZYSTKO O PROGRAMIE RODZINA 500 PLUS

• Program Rodzina 500 + TEKST USTAWY Kto otrzyma 500 zł na dziecko? Kiedy wypłata?
• Rządowy Program Rodzina 500 + na dziecko PYTANIA I ODPOWIEDZI To musisz wiedzieć KONSULTACJE DZ
• Od marca rusza infolinia w sprawie Rodziny 500 plus
• Andrzej Duda podpisał ustawę wprowadzająca program "Rodzina 500+" [VIDEO]
• Rodzina 500+: jeszcze w lutym pieniądze dla samorządów
• Sejm przegłosował program "Rodzina 500+". "To bardzo ważny dzień dla polskich rodzin" [ZDJĘCIA]
• 500 złotych przez 18 lat? Tylko przy bliźniakach [WIDEO]
• Gliwice: Program 500+ w połowie kwietnia?
• Wniosek na 500 zł na dziecko [WZÓR WNIOSKU 500+] Program Rodzina 500 plus DOKUMENTY
• Wiceminister Szwed: 500 zł na dziecko nie będzie doliczane do dochodów