Kiedy ruszy pierwsza elektrownia jądrowa w Polsce? Ekspert wyjaśnia

Jaki jest obecnie stan przygotowań do budowy elektrowni jądrowej w Polsce?
Maciej Miniszewski, starszy doradca w zespole klimatu i energii Polskiego Instytutu Ekonomicznego: Wybór wykonawcy elektrowni atomowej ma zapaść do końca roku. Dzięki temu rozpoczęcie budowy w 2026 r. dalej będzie realne. Według harmonogramu zawartego w Programie Polskiej Energetyki Jądrowej, pierwszy blok jądrowy (o mocy 1-1,5 GWe) zostanie uruchomiony w 2033 r. Do 2043 r. planowane jest ukończenie sześciu bloków jądrowych o mocy 6-9 GWe. Oferty zostały złożone przez francuski EDF, koreański KHNP i amerykański Westinghouse.

Czym się różnią oferty złożone przez USA, Koreę Płd. oraz Francję?
Wszystkie złożone oferty w większości spełniają wymagania Programu Polskiej Energetyki Jądrowej, tzn. są to „duże, sprawdzone reaktory wodno-ciśnieniowe PWR generacji III/III+”. Koreańska spółka KHNP zaproponowała 6 reaktorów APR1400, amerykański Westinghouse 6 reaktorów AP1000, a francuski EDF 4-6 reaktorów EPR.

Każdy z reaktorów III generacji cechuje się wyższym stopniem bezpieczeństwa, dłuższym czasem życia i efektywną eksploatacją. Konkurencyjność́ ekonomiczna i ekologiczna energetyki jądrowej opiera się̨ na wysokim współczynniku wykorzystania mocy zainstalowanej przekraczającym 90 proc., zerowej emisji dwutlenku węgla oraz na stosunkowo niskich i stabilnych kosztach paliwa.

Najmniejszymi opóźnieniami w realizacji wykazywały się elektrownie oparte na technologii APR1400 – średnio niewiele powyżej 3 lat. Końcowe koszty inwestycji rosły średnio od 17 proc. do nawet 116 proc. – najmniej dodatkowych kosztów generowały elektrownie z reaktorami APR1400. Nie bez wpływu na decyzje pozostaje jednak możliwość wyboru modelu finansowego, dostęp do zaplecza technologicznego, wymogi europejskie czy współpraca międzynarodowa.

Jak wygląda kalendarz etapów związanych z budową elektrowni jądrowej w Polsce?
Zgodnie z Programem Polskiej Energetyki Jądrowej, do końca br. ma zapaść decyzja o wyborze wykonawcy elektrowni atomowej. „Celem PPEJ jest budowa 6–9 GWe mocy zainstalowanej w energetyce jądrowej w oparciu o duże, sprawdzone reaktory PWR”. Program zakłada budowę dwóch elektrowni po trzy reaktory każda. Budowa pierwszego bloku jądrowego miałaby się rozpocząć w 2026 r. Uruchomienie reaktora planowane jest w 2033 r. Kolejne pięć bloków jądrowych ma powstawać co 2 lata – ostatni reaktor w drugiej elektrowni zostanie uruchomiony w 2043 r.

Jak będzie wyglądać polski mix energetyczny w okresie budowy elektrowni jądrowej w Polsce oraz już po wybudowaniu takiej jednostki? Jak poradzimy sobie z bilansowaniem?
Przewiduje się, że udział energetyki jądrowej w miksie energetycznym, wraz ze wzrostem łącznej mocy zainstalowanej, w 2045 r. będzie wynosił 23-27 proc. Dodatkowo będzie trwał rozwój odnawialnych źródeł energii – do 2045 r. będą obejmowały one nawet 30-40 proc. mocy zainstalowanej.

Nowe inwestycje energetyczne będą również szansą dla odnowienia sieci elektroenergetycznej. „W celu zapewnienia bilansu mocy tworzone będą źródła dysponowalne”, zabezpieczające pracę systemu. Zbilansowanie zapotrzebowania i wytworzenia energii elektrycznej już dzisiaj jest zagrożone przez starzejące się elektrownie węglowe. Koszty z tym związane uwzględnia również Program Polskiej Energetyki Jądrowej.

Jakie są przyczyny tego, że elektrownia jądrowa w Polsce, pomimo upływu dziesiątek lat, nadal jest w fazie przedwykonawczej?
Historia budowy pierwszego bloku jądrowego w Polsce sięga lat 70. XX wieku. Odkładanie planów w czasie wynikało zarówno z czynników politycznych, ekonomicznych, jak i społecznych. Obecny kryzys energetyczny uwypuklił potrzebę posiadania stabilnego i niskoemisyjnego źródła wytwarzania energii elektrycznej.

W ostatnich latach rośnie również udział osób o pozytywnym stosunku do elektrowni jądrowych. Zdaniem 74 proc. ekspertów oddanie do użytku elektrowni jądrowej ma duże znaczenie dla przyszłości energetycznej kraju. W badaniu z 2021 r. prawie 6 na 10 mieszkańców Bełchatowa miało pozytywne zdanie o potencjalnej inwestycji, podobnie 6 na 10 pracowników PGE pozytywnie oceniłaby plany ulokowania elektrowni jądrowej w samym Bełchatowie. Pod koniec 2021 r. wybrana została lokalizacja dla pierwszej elektrowni jądrowej - Lubiatowo-Kopalino w gminie Choczewo w województwie pomorskim. Bełchatów jest jednak rozważany wśród potencjalnych miejsc budowy drugiej elektrowni atomowej.

mm