Nie zgadniesz, kto tu mieszkał. Cudny pałac w małych Kozach na Kaszubach (ZDJĘCA)

Kozy (niem. Kose) to niewielka wieś kaszubska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie bytowskim, w gminie Czarna Dąbrówka. Wieś jest siedzibą sołectwa Kozy, w którego skład wchodzi również miejscowość Kozin. Na zachód od miejscowości znajdują się jeziora Mikorowo i Kozie. Przed wojną, niedaleko wsi istniała cegielnia i wiele mniejszych folwarków.

We centrum wsi w oczy rzuca się pałac. Lata świetności ma już za sobą. Na tablicy ustawionej nieopodal możemy przeczytać historię obiektu.

- Ze względu na swój reprezentacyjny charakter i oryginalność rozwiązań architektonicznych obiekt w Kozach jako jedyna z nielicznych siedzib ziemiańskich w okolicy zasługuje na miano pałacu - pisze w opracowaniu Tomasz Ostrowski. - Budowla wzniesiona na planie regularnego czworokąta, dwukondygnacyjna, przykryta została mansardowym dachem. W południowo-wschodnim narożniku na planie kwadratu wzniesiono pięciokondygnacyjną, nakrytą dwuspadowym hełmem wieżę. Od strony północnej prowadzi oficjalny podjazd z ozdobnym portykiem. Wewnątrz znajduje się przestronna, zachowana w oryginale klatka schodowa. Wzniesiona prawdopodobnie około połowy XIX wieku budowla nawiązuje stylem do klasycyzmu. Zawiera również elementy neogotyckie, charakterystyczne dla rozwijającego się wówczas w architekturze historycyzmu.

Podobnie jak sąsiednie Mikorowo, Kozy w źródłach po raz pierwszy pojawiają się w dokumencie z 1301 roku, potwierdzającym własność kilkunastu wsi Mateuszowi, kasztelanowi słąwieńskiemu. W 1499 roku dobra należały do rodziny von Pirch. W przywileju książąt pomorskich potwierdzającym posiadłości lenne z 1523 roku wymieniony został Simon pirche thor Kose.

Armia Czerwona wkroczył do Kóz 9 marca 1945 roku. Po wojnie majątek od Rosja przejął PGR. W 1946-48 księgowym w nim był Mikołaj Łajming, mąż pisarki Anny. Teraz w pałacu są mieszkania prywatne.