O tym, jak Viktoria Stolp znalazła miejsce w historii

Na opublikowanej na blogu internetowym Szweda Clasa Glenningsa (nieprawdopodobnego wręcz fanatyka tych rozgrywek) tabeli zbiorczej wszystkich sezonów niemieckiej Bundesligi, pośród 742 zespołów są drużyny z niemieckiego przedwojennego Słupska i Lęborka

O lidze

Sama Bundesliga rozpoczęła rozgrywki w 1963 roku. Gdyby liczyć tylko od tego roku, nigdy w niej nie znalazłyby się zespoły z naszego regionu. W takim zestawieniu najlepszą drużyną jest najbardziej obecnie znany i najsilniejszy organizacyjnie klub naszych zachodnich sąsiadów Bayern Monachium. Kolejne miejsca zajmują bogate w tradycje i gry w europejskich pucharach Werder Brema i HSV Hamburg.

Jednak Glennings, dysponujący nieprawdopodobną wiedzą, po tytanicznej wręcz pracy i przekopaniu wielu archiwów z iście zegarmistrzowską precyzją postanowił przeliczyć wszystkie wyniki najważniejszych zaodrzańskich rozgrywek od 1933 roku, czyli momentu gdy rozpoczęto tam grać w Gaulidze (rodzaju ligi regionalnej, skupiającej w grach grupowych zespoły z poszczególnych części przedwojennych Niemiec).

Glennings nie pominął oczywiście wspomnianej Bundesligi (wszystkie jego podliczenia kończą się na sezonie 2008 - dop. Rafał Szymański), na swój warsztat wziął także mecze z Gauligi (istniejącej od 1933 roku do - z oczywistych względów - 1945 roku), następnie podsumował starcia z Oberligi (istniejącej w latach 1946-1963, do momentu powstania Bundesligi). Dodał do tych rozgrywek wyniki wszystkich rozstrzygnięć na poziomie mistrzowskim, gdy zespoły po wygraniu w meczach regionalnych, i makroregionach (jak byśmy dzisiaj powiedzieli), grały coś na wzór grupowych play off i meczów finałowych o mistrzostwo Niemiec. Działo się tak w latach 1933-1963.

Gdy to zsumował wyszło mu, że najlepszym okazał się Hamburger SV. Wyprzedził Bayern Monachium. W zestawieniu Szweda znalazły się 742 kluby grające, a bardziej byłoby precyzyjnie napisać, uczestniczące w zmaganiach. Niemiecki Związek Piłkarski przed II wojną nie wprowadził tam systemu wymyślonego przez Anglików, którzy od 1888 roku mieli ogólnokrajową ligę. Z wyspiarzy czerpały inne nacje, także przecież Polska, w której od 1927 roku walczono właśnie już nie w turniejach, ale w normalnej, regularnej ekstraklasie.

Zestawienie fana z kraju Trzech Koron wydaje się być najbardziej miarodajnym, chociaż oczywiście nieprzystającym do naszych czasów podsumowaniem. W Niemczech istniały także rozgrywki o miano najlepszej drużyny tego kraju w latach 1903-1933, ale były bardzo rozproszone wśród wielu regionalnych turniejów. Większość z ich rozstrzygnięć trudno byłoby porównywać ze sobą.

Wszechtabela uwzględnia tylko liczbę sezonów, gier, zdobyte gole, stracone oraz ich różnicę.

Najpierw Viktoria

Chociaż brzmi to wyjątkowo nieskromnie nie byłoby historii niemieckiej piłki nożnej, gdyby nie zespoły ze Słupska i Lęborka. Co prawda wszechtabela nawet by się nie zająknęła, gdyby nagle zniknęło parę klubów, ale przed wojną każdy niemiecki fan kojarzył Słupsk z biało-czarnymi barwami Victorii i czerwono-biało-czarnymi Germanii.

Obchodząca właśnie stulecie swojego istnienia Viktoria Stolp zajęła we wszechtabeli zaszczytne 109. miejsce. Na jej dorobek w meczach o mistrzostwo Niemiec złożyło się 11 sezonów (w latach 1933-1944. Po 1944 roku w Słupsku zamierał już sport, mecze już się nie odbywały. Zbliżał się front, mieszkańcy byli przerażeni i ich głowy zaprzątały raczej wizje ucieczki, a nie goli zdobywanych przez viktoriańczyków). W tych 11 sezonach Viktoria rozegrała 161 meczów, zdobyła 195 punktów, strzeliła 467 goli, straciła 298 bramek. Wyprzedziła w tabeli chociażby znane dzisiaj Energie Cottbus (Chociebuż - 147. miejsce), i jeszcze niedawno, SG Wattenscheid (grał tu chociażby Marek Leśniak, 164. miejsce). Wyprzedziła kluby z Gdańska (BuEV Danzig - 118., Preussen Danzig - 121.) i Szczecina (Stettiner SC - 113.). Viktoria ze swoim 109. miejscem jest trzecim klubem w kolejności z miast, które obecnie należą do Polski. Najwyżej jest Vorwarts Rasensport Gleiwitz (Gliwice) na 76. miejscu, na 94. pozycji znajduje się SpVgg 02 Breslau (Wrocław). To oddaje proporcje futbolu przed wojną, gdy jedynymi przeciwnikami na Pomorzu słupszczan były raczej drużyny ze Szczecina, które Viktoria potrafiła pokonać częściej niż one je.

Szczytowe osiągnięcia dla Viktorii to oczywiście spotkania w latach 30. W 1934 roku w mistrzostwach Niemiec po wygraniu rozgrywek na Pomorzu Viktoria grała z Viktorią Berlin (2:3, 2:4), Preussen Danzing (3:1, 1:1) i Beuthen 09 Breslau (1:2, 1:1).

W 1936 roku słupszczanie trafili na Werder Brema (1:4, 0:6), Eimsbuttel Hamburg (1:0, 1:2), VR Gleiwitz (1:2, 0:5). W 1937 roku zestaw rywali był najbardziej klasowy, drużyna znad Słupi grała z Werderem Brema (0:4, 0:5), Schalke 04 Gelsenkirchen (0:8, 0:12), Herthą Berlin (0:4, 1:3). W 1939 roku Viktoria walczyła z Sulz 07 Koeln (0:2, 0:5), Fortuną Dusseldorf (1:0, 0:1).
W żadnym z tych wypadków zespołowi znad Słupi nie udawało się zająć pierwszego miejsca w grupie. A to oznaczałoby udział w dwumeczu finałowym o mistrzostwo Niemiec. W tamtych latach seriami zdobywało je Schalke 04 (5. we wszechtabeli). Dlatego tak wiekopomnym wydarzeniem dla ówczesnej społeczności był przyjazd tej drużyny do Słupska 18 kwietnia 1937 roku. Wizyta tak wielkich gwiazd jak Urban, Szepan, Kuzzora to dla mieszkańców miasta było święto daleko wykraczające poza sportowy wymiar.

Inne kluby naszego regionu

140. miejsce we wszechtabeli zajęła Germania Stolp. Jej dorobek to 11 sezonów gier, 156 meczów, 148 punktów i bramki 316:315. Germania była gorsza, bo nigdy nie udało jej się dojść tak wysoko jak Viktoria. Na jej dorobek składają się tylko występy w Gaulidze i niższych rozgrywkach, podobnie zresztą jak pozostałych zespołów z przedwojennego regionu słupskiego, znajdujących się w tabeli. To jednak na jej stadionie (dzisiejszym obiekcie przy ul. Zielonej) Viktoria grała swoje najważniejsze mecze.

Na 308. miejscu w zestawieniu znalazł się FC Pfeil Lauenburg, czyli dzisiejszy Lębork. Ta drużyna wyróżniła się w 5 sezonach, zgromadziła 50 punktów w 60 meczach, bramki 120:190. 349. jest SV Sturm Lauenburg, gromadził punkty w czterech sezonach, zdobył ich 39 w 48 meczach, bramki 133:135.

501. miejsce zajmuje na liście SV Stern-Fortuna Stolp. Ona punktowała w trzech sezonach. W 26 meczach zgromadziła 18 punktów, bramki 45:92. Na 652. miejscu znalazł się w szwedzkim zestawieniu Luftwaffen SG Stolpmunde. On jednak wyróżnił się w jednym sezonie. W 18 meczach zgromadził 6 punktów, bramki 17:45 (według moich badań - powinno być 18:46 - dop. Rafał Szymański, na potrzeby tego materiału pozwoliłem sobie pozostać jednak przy wersji szwedzkiej). Skąd ustczanie w tabeli wszech czasów? To już konsekwencje wojny. W Ustce i wokół na poligonach w latach 1943/1944 stacjonowały jednostki wojskowe, spośród których można było wybierać piłkarzy na co dzień grających w innych, lepszych klubach z terenu całych Niemiec. Grając dla Stolpmunde żołnierze - piloci łatwo radzili sobie w Gaulidze np. z Germanią. Skład tej ostatniej w tym czasie, zresztą także i Viktorii, był przetrzebiony przez wyjazdy na front poszczególnych piłkarzy (3 grudnia 1943 roku Germania przegrała u siebie z LSG Stolpmunde 1:4!).

Reprezentanci Środkowego Pomorza

Viktoria Stolp poziomem sportowym wyrastała zdecydowanie ponad inne kluby ze Środkowego Pomorza. Na 254. miejscu jest Viktoria Kolberg (Kołobrzeg), na 405. pozycji znajduje się Preussen Koslin (Koszalin), na 449. kolejny klub z tego miasta Phonix.

Podsumowanie

Wszechtabela oddaje oczywiście to, co się wydarzyło w XX wieku w Europie. Poważni historycy mogliby z niej wyczytać wiele ważnych rzeczy. Viktoria Stolp jest w niej np. wyżej niż Rapid (135.), Austria (173.), Admira (194.) z Wiednia, Gedania Gdańsk (213.), FC Metz (253.). Każdy z tych zespołów w innym okresie, przed albo w trakcie II wojny światowej znajdował się na terenach przyłączonych do Niemiec. Występują w niej incydentalnie zespoły złożone z piłkarzy w cywilu na potrzeby wojny służących w wojsku i policji (SG Zdunska Wola - 500.), SG Prag (626.), Luftwaffen SG Radom (703.) i wiele innych, chociażby zespoły wystawiane przez jednostki stacjonujące w Warszawie, Krakowie. One zajmują jednak miejsca marginalne, pod koniec zestawienia Glenningsa.

Pierwsza dziesiątka wszechtabeli

1. Hamburger SV 74 2918
2. FC Bayern München 72 2839
3. VfB Stuttgart 73 2643
4. SV Werder 72 2591
5. Schalke 04 Gelsenkirchen 68 2498
6. FC Kaiserslautern 68 2453
7. BV 09 Borussia Dortmund 66 2371
8. Eintracht Frankfurt 70 2329
9. FC Köln 54 2055
10. FC Nürnberg 56 1986

Legenda: L - liczba sezonów, P - punkty