Pieniądze popłyną z trzech źródeł

Kwota, którą otrzyma polskie rolnictwo z UE, jest podzielona następująco:
- płatności bezpośrednie (na hektar) - w latach 2004, 2005 i 2006 będzie to odpowiednio: 835 mln,
958 mln i 1075 mln euro. Łącznie -
2 mld 868 mln euro. Polski rząd wynegocjował także możliwość zwiększenia płatności bezpośrednich do 55., 60. i 65. proc. poziomu UE odpowiednio w latach 2004, 2005, 2006. Z naszego budżetu rząd na ten cel w kolejnych latach przekazać ma kwoty: 1 mld 881 mln zł, 2 mld 088 mln i 2 mld 358 mln zł (łącznie 6 mld 327 mln zł).
- na interwencję rynkową i subsydia eksportowe polscy rolnicy dostaną 130 mln euro w 2004 r., 343 mln euro w 2005 i 367 mln euro w 2006 r. (razem: 840 mln euro)
- na działania związane z rozwojem wsi przewidziane jest: 565 mln, 661 mln i 752 mln euro odpowiednio w latach 2004-2006 (łącznie 1 mld 978 mln euro)
- w ramach funduszów strukturalnych w rolnictwie - na tzw. sektorowy program operacyjny - dostaniemy ok. 1 mld 575 mln euro w latach 2004-2006 i około 100 mln euro na wsparcie inwestycji w ramach "zintegrowanego programu operacyjnego rozwoju regionalnego" (przy okazji - zwróćmy uwagę na język brukselskiej biurokracji).

Pieniądze popłyną z trzech źródeł

Płatności bezpośrednie w latach 2004, 2005 i 2006 będą mogły (zatem - uwaga! - to znaczy, że nie muszą) osiągnąć odpowiednio wysokość 55, 60 i 66 proc. poziomu stawek dopłat, jakie otrzymują rolnicy z "piętnastki". Zapamiętajmy, bo to może się przydać, że dopłaty unijne składają się z:
n 25, 30 i 35 proc. płatności bezpośrednich finansowanych z I filaru Wspólnej Polityki Rolnej UE
n przesunięcia części pieniędzy z II filaru WPR (środki UE plus obowiązkowe dofinansowanie krajowe), co pozwoli podnieść płatności w wymienionych latach do wysokości: 36, 39 i 42 proc. poziomu docelowego
n dofinansowanie do poziomu 55, 60 i 65 proc. może nastąpić dzięki dofinansowaniu z budżetu krajowego, co obiecał rząd rolnikom w trakcie i po zakończeniu negocjacji akcesyjnych z UE.

Zaoraj, zabronuj i zniszcz chwasty

Polska zdecydowała się na uproszczony system dopłat bezpośrednich. Oznacza to, że dostanie je każdy, niekoniecznie rolnik, kto posiada ponad 1ha użytków rolnych (ziemi ornej, łąki, pastwiska, sadu, plantacji). Ziemia nie musi być uprawiana, ale powinna być utrzymana w tzw. kulturze rolniczej, co sprowadza się do jej zaorania chociaż raz w roku, zabronowania i zniszczenia chwastów.
Dopłatę otrzyma więc ktoś, kto ma ziemię w spadku, mieszka na stałe w mieście, a gospodarstwo zamienił w miejsce rodzinnego wypoczynku w weekendy. Wykształcenie rolnicze czy staż pracy w gospodarstwie nie jest warunkiem otrzymania dopłaty.
Z obliczeniem wysokości dopłaty przypadającej na 1 hektar jest kłopot. Według różnych wyliczeń (przyjmując, że rząd wysupła pieniądze z budżetu i dopłaty osiągną poziom 55, 60 i 65 proc.), mogą one wynieść:
- w 2004 r. - od 350 do 362 zł
- w 2005 r. - 400-407 zł
- w 2006 r. - 450-455 zł
Przy naliczaniu dopłat nie będzie miała znaczenia klasa ziemi. Kwota będzie taka sama dla tych, którzy mają czarnoziemy, i tych, którzy mają "piaski". Nie będzie ważne również, co rolnik uprawia.

Nie na las, nie na staw

Z powierzchni gospodarstwa będą odliczane lasy, stawy i jeziora. Określona zostanie także górna granica powierzchni, do której rolnik dostanie dopłaty. W Unii Europejskiej, gdzie w większości państw członkowskich rolnicy otrzymują dopłaty nie do powierzchni, a do wielkości produkcji, też takie ograniczenia zostały wprowadzone. Wprowadzić własne regulacje w związku z dopłatami może każdy kraj, po uzgodnieniu ich z UE.

Po druki do gmin?

Żeby dostać dopłatę, trzeba będzie złożyć wniosek, a w nim podać: imię, nazwisko, numer rejestracyjny gospodarstwa i numery działek wchodzących w jego skład. Numery zostaną nadane rolnikom po wprowadzeniu w życie systemu komputerowego Ajax.
Formularze wniosków będą dostępne w regionalnych oddziałach Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa i tam - już po wypełnieniu - trzeba będzie je zwrócić.
Jeżeli ARiMR uda się zorganizować swoje przedstawicielstwa w każdej gminie (a takie ma plany), wtedy formularze będzie można otrzymać w urzędzie gminy.
Wnioski będzie można składać najprawdopodobniej od 1 maja 2004 r. (jeśli w referendum zagłosujemy za przystąpieniem do Unii Europejskiej); pierwsze dopłaty rolnicy dostaną między 16 października 2004 r. a 31 stycznia 2005 r.
Dopłaty będą się polskim rolnikom należały za cały 2004 rok..

Dodatki, dodatki, dodatki

W niektórych sytuacjach polscy rolnicy będą mogli występować o dodatkowe pieniądze. Szansę na nie mają rolnicy z gmin uznanych za "trudne". W regionie koszalińskim za takie mogą uchodzić gminy z ziemiami suchymi, podmokłymi, często zalewanymi oraz gminy o bardzo słabej klasie gleb.
Wysokość dodatkowej dopłaty nie została jeszcze z UE wynegocjowana. Może to być kwota od 40 do 50 euro na każdy hektar (licząc dla ułatwienia po 4 zł za 1 euro - wyniesie to od 160 do 200 zł za hektar). Czyli rolnik np. w pierwszym roku (2004) otrzymałby oprócz 350-362 złotych dopłaty bezpośredniej na hektar - dodatkowo 160-200 zł.
Na dodatkową pomoc mogą też liczyć gospodarstwa, które nie produkują na rynek, tylko na własne potrzeby. Jeśli właściciel gospodarstwa przedstawi prosty biznesplan, z którego będzie wynikać, w jaki sposób zamierza je przekształcić w gospodarstwo dochodowe - dostawać będzie 1250 euro rocznie przez 5 lat.
Ale to nie wszystko. Na specjalny dodatek będzie również mógł liczyć rolnik zmuszony do inwestycji poprawiających stan sanitarny lub weterynaryjny swego gospodarstwa. Tu w grę wejdzie kwota 200 euro na każdy hektar rocznie przez 3 lata.

Sprawą systemu dopłat dla rolników zajmie się na dzisiejszym posiedzeniu rząd. Jak zaznacza premier Leszek Miller, dyskusje z Komisją Europejską na ten temat cały czas trwają (w tej sprawie wyjechała wczoraj do Brukseli kolejna ekipa pod przewodnictwem wiceministra rolnictwa Jerzego Plewy). Pod uwagę brane są dwa systemy dopłat: bezpośredni, w którym wysokość dopłat jest uzależniona od powierzchni gospodarstwa, oraz mieszany, premiujący polskich rolników w zależności od produkcji (część pieniędzy rolnik otrzymuje jako dopłatę "do hektara", a część za produkcję). Unia Europejska zaproponowała zastosowanie tego systemu wobec rolników uprawiających chmiel, tytoń, rośliny oleiste i wysokobiałkową pszenicę (pap)

Na ile może liczyć średnie gospodarstwo rolne

Dane o gospodarstwie
Powierzchnia ogólna - 7,86 ha, w tym:
Użytki rolne - 7,56, w tym:
- grunty orne - 5,71
- łąka - 1,0
- pastwisko - 0,65
- sad - 0,20
Korzyści (w 2004 r.)
Dopłaty bezpośrednie (wsparcie, które się należy) - 2 744 zł
Pomoc dla obszarów o gorszych warunkach
gospodarowania (tzw. wsparcie opcjonalne; rolnik
może złożyć o nie dodatkowy wniosek) - 1 210 zł
Wsparcie dla gospodarstw niskotowarowych
(wsparcie opcjonalne dla najaktywniejszych
rolników) - 5 000 zł
Wsparcie na dostosowanie do standardów UE
(wsparcie opcjonalne dla najaktywniejszych
rolników) - 6 048 zł
Suma
Wsparcie należne 2 744 zł
Wsparcie opcjonalne 12 258 zł
W 2004 r. gospodarstwo może uzyskać maksymalnie 15 002 zł
Obliczenia dokonano po przyjęciu następujących założeń:
- 55-procentowy poziom dopłat bezpośrednich w 2004 r.
- stawka dopłat w systemie uproszczonym 363 zł na hektar rocznie
- wsparcie dla gospodarstw niskotowarowych 5000 zł na gospodarstwo rocznie
- stawka dopłat na obszary trudne 160 zł na hektar rocznie
- wsparcie na dostosowanie do norm sanitarnych lub weterynaryjnych 800 zł na hektar
- kurs euro - 4 zł