Pieniądze socjalne w Unii

Jednak nie zawsze z nich korzystają, bo nie znają swoich praw.

W każdym kraju europejskim istnieje inny system ubezpieczeń socjalnych. Jednak są one skoordynowane poprzez odpowiednie przepisy. Na terenie Wspólnoty obowiązuje kilka podstawowych praw, między innymi jednego ustawodawstwa, co oznacza, że w większości przypadków pracownicy podlegają przepisom tylko jednego kraju.

Najważniejszą dla polskich emigrantów jest zasada zachowania tzw. praw nabytych lub eksportu świadczeń. Polega ona na przeniesieniu prawa np. emerytury nabytej w Polsce do Wielkiej Brytanii.

- Polacy często nie zdają sobie sprawy z różnic w przysługujących im prawach w poszczególnych krajach unijnych - mówi Andrzej Jasieniecki, ekspert z firmy Euro-tax.pl. - Systemy socjalne mogą różnić się rodzajami świadczeń, ich wysokością oraz beneficjentami. Ogólne zasady są jednak podobne.

Jak tłumaczy Andrzej Jasieniecki, jeżeli pracowaliśmy w kilku miejscach w Unii, na naszą emeryturę złożą się wszystkie dochody, jakie wypracowaliśmy w poszczególnych krajach. Jej podstawa wyliczona będzie według zasad obowiązujących w każdym z krajów. Kiedy już przejdziemy na emeryturę, możemy zamieszkać w dowolnym kraju unijnym, nie tracąc jednocześnie prawa do nabytych wcześniej świadczeń. Jeżeli natomiast pracowaliśmy legalnie w kraju Unii przed 1 maja 2004 roku i nie zaliczono nam tego okresu pracy do wyliczeń podstawy naszej emerytury, powinniśmy złożyć wniosek do ZUS o ponowne jej naliczenie.

Zgodnie z zasadą sumowania okresów ubezpieczenia, nawet jeśli w danym kraju pracowaliśmy zbyt krótko, mamy prawo do świadczeń wynikających z ubezpieczenia. Zawsze powinien być uwzględniony bowiem staż we wszystkich krajach, w których wcześniej wykonywaliśmy pracę. Pamiętajmy jednak, że każde państwo Unii Europejskiej ma inną wysokość podstawy emerytury i inaczej ją wylicza. Co ważne, jeżeli otrzymamy prawo do pomocy z dwóch krajów jednocześnie, tylko jeden wypłaci nam całą emeryturę. Drugi natomiast dopłaci ewentualną różnicę, tak abyśmy otrzymywali najwyższą możliwą kwotę. Jeżeli nasza rodzina mieszka w jednym kraju, a my jesteśmy ubezpieczeni w innym, otrzymamy pieniądze z tego, który zaoferuje więcej.

W przypadku utraty pracy warto wystąpić o przyznanie zasiłku dla bezrobotnych.

- Możemy to zrobić jedynie w kraju, w którym byliśmy ubezpieczeni przed utratą pracy - mówi A. Jasieniecki. - Wyjeżdżając za granicę pamiętajmy więc, by zgłosić ten fakt w urzędzie zatrudnienia. W przeciwnym razie możemy utracić uprawnienia. Warto podkreślić, że jest o co zabiegać. Poza granicami Polski średnia zarobków jest bowiem dużo wyższa, a pomoc socjalna adekwatna do poziomu życia w kraju, w jakim się znajdujemy. Może się zdarzyć, że zasiłek przelany nam na konto będzie równie wysoki, jak nasza wcześniejsza wypłata.

Jeżeli zdecydowaliśmy się powrócić do kraju, a wcześniej pracowaliśmy legalnie, możemy też ubiegać się o zwrot podatku. Często zdarza się bowiem, że zaliczki potrącane przez zagranicznego pracodawcę były zbyt wysokie. A kiedy jesteśmy bez pracy każde dodatkowe pieniądze są na wagę złota.