Po dyżurze w sprawie emerytur. O to pytali Czytelnicy - cz. I

Czytelnicy pytali o najróżniejsze sprawy. Dzisiaj zamieszczamy odpowiedzi dotyczące waloryzacji i na czym ona będzie polegać, rent, emerytury wcześniejsze, pomostowe, o świadczenia przedemerytalne, prosili o wyjaśnienie swojej indywidualnej sytuacji itd.

- Emeryturę otrzymuję około 15 dnia każdego miesiąca. Czy w marcu już otrzymam podwyższoną, czy dopiero od kwietnia? - Już w marcu otrzyma pan zwaloryzowane świadczenie.

- Mam 1.210,83 zł emerytury. To ile otrzymam podwyżki? Czy jak przemnożę ją razy 103,1 %, to uzyskam nową kwotę? - Będzie to kwota przybliżona, ale nie dokładnie taka, ile wynosić będzie nowa emerytura netto. Różnica wynika stąd, że ZUS waloryzuje świadczenie brutto i od niego odprowadza zaliczkę na podatek dochodowy oraz składkę zdrowotną.

- Nie wiem, czy dobrze usłyszałem, że tegoroczna waloryzacja jest ostatnią waloryzacją procentową. Czy to prawda? - Nie, to nie jest prawda.

- Od dwunastu lat jestem na emeryturze. Czy na pewno nie muszę składać wniosku o waloryzację? Przez pięć lat byłem na wcześniejszej emeryturze i przez cały czas pracowałem. Gdy skończyłem 65 lat nie wiedziałem, że mogę wystąpić o przeliczenie emerytury według nowej kwoty bazowej. Wniosek złożyłem dopiero, kiedy skończyłem 67 lat. I otrzymałem nowe świadczenie, ale nie od dnia, w którym mogłem je uzyskać, a od dnia złożenia wniosku. Wstecz mi nie przysługiwało. Nie chciałbym teraz czegoś stracić. - To są dwie zupełnie odrębne sprawy. O przeliczenie emerytury należy złożyć wniosek i przedstawić powody (potwierdzone dowodami), dla których ZUS ma je wykonać. Natomiast waloryzacja jest prowadzona z urzędu. ZUS przeprowadza ją wszystkim na dzień 1 marca. Nikt nie musi więc o nią składać wniosku.

- Ponieważ przez kilka lat pracowałem w Niemczech, moją emeryturę wypłaca mi ZUS w Opolu. Czy ona też zostanie zwaloryzowana? A jeśli tak to czy pełnym wskaźnikiem waloryzacji, czy pomniejszonym o lata przepracowane w Niemczech? - Świadczenie wypłacane przez polski ZUS zostanie zwaloryzowane tak jak wszystkie inne, czyli wskaźnik waloryzacji wynosi 103,1 %.

- Jestem na wcześniejszej emeryturze i sobie do niej dorabiam. Czy kwota, którą mogę dorobić, aby nie stracić emerytury też została zwaloryzowana? - Tak można powiedzieć. Obecnie kwota graniczna powodująca zmniejszenie świadczenia wynosi 2.406,80 zł, a zawieszenie świadczenia - 4.469,70 zł.

- Mam 51 lat i jeszcze pracuję. Mam obliczony kapitał początkowy. Czy on i składki, jakie mam zgromadzone na emeryturę na koncie w ZUS też obejmuje waloryzacja? - Tak, tylko według innych wskaźników.

- Mama ma 84 lata. Obecnie pobiera z kasy MOPS w Szczecinku 153 zł zasiłku pielęgnacyjnego. Czy od 1 marca otrzyma wyższy zasiłek, czyli 181,10 zł? Czytam, że osoby otrzymujące te świadczenia nie muszą nic robić, aby otrzymać podwyżkę. ZUS oraz inne instytucje, które je wypłacają, podniosą je automatycznie. Czy inne instytucje to także MOPS? - MOPS ma swoje przepisy, a ZUS swoje. Przeprowadzana od 1 marca waloryzacja dotyczy ZUS. Pod słowami "Inne instytucje" kryje się na przykład Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. 

- Mąż ma raka, jest bardzo chory i zupełnie niesamodzielny. Miał orzeczenie o częściowej niezdolności do pracy, ale tylko na dwa lata. Teraz był u orzecznika i znowu otrzymał orzeczenie na kolejne dwa lata. Dlaczego ZUS robi takie trudności zamiast dać mu rentę na stałe? - Obecnie, zgodnie z ustawą, renta może być przyznawana tylko na czas określony, a jedynie w wyjątkowych okolicznościach, określonych przepisami, na stałe. Rencista przecież jest leczony i jego stan zdrowia może się poprawić. I właśnie lekarz orzecznik ma stwierdzić, czy stan zdrowia się poprawił, czy nie.

- Ale niektórzy renciści mają przyznane renty na stałe. - Renty na stałe były przyznawane do 1997 roku i potem w niektórych sytuacjach do 2004 roku, bo na to pozwalały przepisy. Od lipca 2004 roku renty stałe zostały praktycznie wyeliminowane. Orzeczenie może być wydane o częściowej lub o całkowitej niezdolności do pracy, ale osoba pobierająca rentę musi się co parę lat poddawać kontroli lekarza orzecznika.

- Miałem zawał serca, kilka operacji. Miałem dotąd orzeczoną całkowitą niezdolność do pracy, a teraz lekarz orzecznik uznał, że jestem tylko częściowo niezdolny. A ja uważam, że zupełnie nie nadaję się do pracy. Odwołałem się od tej decyzji do komisji, ale nic nie wskórałem. Czy mogę coś jeszcze zrobić? - Jeśli nie zgadza się pan z orzeczeniem przez lekarza orzecznika, to po wydaniu decyzji przez ZUS, będzie pan mógł wystąpić do sądu, poddać się zarządzonym przez sąd badaniom lekarzy specjalistów. Sąd wyda wyrok.

- Dostaję na rękę 660 zł renty. Aby się utrzymać, kupić leki wynajmuję studentom pokój w mieszkaniu. Czy mogę przez to stracić rentę? - Nie. ZUS interesują wyłącznie dochody, od których istnieje obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne. Takiego obowiązku nie ma od dochodów z wynajmu, dzierżawy itd., więc one nas nie interesują.

- Jestem na rencie z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i prowadzę działalność gospodarczą. Ile mogę dorobić, aby nie mieć zmniejszonego świadczenia? - Świadczenie nie zmniejszy się, jeśli złoży pan w ZUS oświadczenie o przychodach, nie przekraczających podstawy wymiaru składki emerytalno-rentowej, która wynosi 60 % średniej krajowej.

- Co trzeba zrobić, aby ZUS zechciał przeliczyć emeryturę. - Mamy obowiązek przeliczyć emeryturę za każdym razem, gdy zainteresowana osoba o to zawnioskuje, oczywiście, jeśli przedłoży właściwe dokumenty.

- Jednak byłem w ZUS w sali obsługi klienta. Pracownica, z którą rozmawiałem powiedziała, że ZUS mi emerytury nie przeliczy, że nie ma takiej możliwości. - Taka sytuacja może nastąpić, gdy emeryt nie spełni warunków do przeliczenia, czyli na przedłoży żadnych nowych dokumentów takich jak świadectwa pracy, z udokumentowanymi zarobkami, jeśli nie dorabiał. Nie będzie przeliczenia, gdy emeryt uzyskał wcześnie najkorzystniejsze przeliczenie i każde kolejne nie zwiększy mu świadczenia.

- Mam niską emeryturę. Zastanawiam się, co mogę zrobić, aby ją zwiększyć? - Są na to różne sposoby i trzeba dostosować je do określonej sytuacji. Najprostszym jest podjęcie pracy. Może też pani sprawdzić, czy dostarczyła do ZUS dokumenty dotyczące wszystkich przebytych okresów pracy, a więc świadectwa pracy od wszystkich pracodawców, zaświadczenia o zarobkach. Jednym ze sposobów podwyższenia świadczenia jest waloryzacja. Od marca pani świadczenie zostanie podwyższone o wskaźnik waloryzacji, czyli o 3,1 %.

- Jak rozumieć lata składkowe i nieskładkowe przy wyliczaniu nowej emerytury? - ZUS może zaliczyć lat nieskładkowych nie więcej niż 1/3 lat składkowych.

- Mam 57 lat, do emerytury zostało mi 8 lat (jeśli wiek emerytalny nie zostanie wydłużony). Będę, jak się zorientowałem, miał ją liczoną na nowych zasadach. Jestem ciekawy jak studia i okres odbywania służby wojskowej wpłynie na moją emeryturę. W tym czasie nikt nie odprowadzał za mnie składek. Czy za ten okres ZUS coś doliczy, czy też nic? - Za ten okras jest obliczony pana kapitał początkowy.

- A żona była na urlopie wychowawczym na dzieci. Czy to podwyższy jej w jakiś sposób nową emeryturę? - Urlop wychowawczy był wzięty pod uwagę przy wyliczeniu kapitały początkowego.