Rak to nie wyrok. O ile znajdziesz czas. Lekarze zachęcają panie do badania stanu zdrowia

- Na zrobienie paznokci to pani biega, a żeby raz w roku pójść na badanie, to już nie ma czasu. Usprawiedliwień żadnych nie przyjmuję, bo ginekologów jak psów. Chce sobie pani koniecznie raka wyhodować? - taką reprymendę usłyszała pani Kasia ze Szczecina podczas ostatniej wizyty w gabinecie ginekologicznym.

Jak sama przyznaje, od kilku lat odkładała badania, choć nie było żadnego racjonalnego powodu, by tak robić. Zdecydowało… lenistwo i niby brak czasu. Jednak przytyk z paznokciami zadziałał na wyobraźnię pacjentki. Wyniki badań nie do końca były dobre, ale gdyby poszła na badania za kilka lat, zmiany, które są dziś niegroźne, mogłyby być już zmianami nowotworowymi.
Takich przykładów można przytaczać setki. Choroby nowotworowe są dziś drugim powodem śmiertelności w krajach Unii Europejskiej. Niestety, jest też obserwowany jej wzrost.

- Rak piersi to lider, jeżeli chodzi o nowotwory wśród kobiet - mówi dr n. med. Przemysław Kaczanowski, koordynator Oddziału Położniczo-Ginekologicznego w Szpitalu Wojewódzkim w Koszalinie. - Wśród wszystkich nowotworów aż 22-25 procent zachorowań stanowi rak piersi. Jeżeli chodzi o śmiertelność, zajmuje drugie miejsce po raku płuc, a przed rakiem jelita grubego. Zmiany nisko zaawansowane w dzisiejszej medycynie są praktycznie w stu procentach wyleczalne. Dlatego naciskamy na profilaktykę, samobadanie i wszystkie inne badania, które pomogą wykryć raka w jego wczesnym stopniu zaawansowania.

Kobiety zabija nie tylko rak piersi. W Polsce notowanych jest rocznie około 3000 przypadków raka szyjki macicy, a 1700 kobiet przegrywa z nim walkę. W naszym kraju notowany jest jeden z najniższych w Europie odsetek przeżyć pięcioletnich, będący miarą wyleczalności tego raka, bo aż w 70 proc. przypadków guz jest wykrywany, gdy choroba jest już rozsiana w jamie brzusznej, co znacząco utrudnia skuteczne leczenie.

Regularne wykonywanie cytologii pozwoliłoby znacząco polepszyć te statystyki. Tymczasem w powiecie drawskim cytologię w zeszłym roku wykonało tylko 23,5 proc. kobiet, a w powiecie stargardzkim, który jest pod tym względem na ostatnim miejscu w zachodniopomorskim, jedynie co 10 pani.

W 2022 r. w województwie zachodniopomorskim tylko 16,4 proc. kobiet wykonało bezpłatną cytologię. To bardzo mało, ale i tak... czyni województwo liderem krajowego rankingu. Dla porównania w województwie pomorskim na bezpłatne badania profilaktyczne zgłosiło się 13,6 proc. kobiet.

Nieco lepiej wyglądają statystyki innego programu profilaktycznego - mammografii. W Pomorskiem skorzystało z niego około 45 proc. uprawnionych do tego pań, a na Pomorzu Zachodnim - około 41. Jednak to ciągle za mało.

Dlaczego nie korzystamy z bezpłatnych badań? Czy problemem jest ich dostępność? Analiza danych przygotowanych przez Małgorzatę Koszur z Narodowego Funduszu Zdrowia temu przeczy. W zachodniopomorskim to w gminie Dobrzany (powiat stargardzki) z badań mammograficznych skorzystało najwięcej kobiet, prawie 55 proc. Najgorszy wynik ma… Szczecin, w którym na badania wybrało się nieco ponad 35 proc. pań. W Koszalinie jest niewiele lepiej (39 proc.). Tymczasem to właśnie w miastach jest najłatwiejszy dostęp do ginekologów, którzy w ramach wizyt wykonują cytologię, jak i do pracowni mammograficznych. W Szczecinie jest ich sześć, w Koszalinie są dwie, w Słupsku trzy.

- Panie w wieku 50-69 lat objęte programem NFZ, który dotyczy wczesnego wykrywania raka piersi, mogą skorzystać bez skierowania z darmowych badań mammograficznych w szpitalnej Przychodni Onkologicznej przy ul. Orlej 2 w Koszalinie bez oczekiwania w kolejce - tłumaczy Marzena Sutryk ze Szpitala Wojewódzkiego. - Wystarczy zadzwonić i umówić się na dogodny termin.

W czym więc tkwi problem? Nadal trzeba przekonywać niektóre panie, do tego by znalazły czas na badanie. I właśnie tu sukcesy mają medycy z Drawska Pomorskiego.

- O potrzebie wykonywania regularnych badań, skutkach zaniedbywania diagnostyki mówią doktorzy, pielęgniarki, położne. Nie tylko podczas konsultacji lekarskich. Organizujemy bezpłatne spotkania w ramach Klubu Pacjenta czy akcji, jak Różowy Październik. Z tej okazji panie mogły dowiedzieć się o diagnostyce onkologicznej, bezpłatnie wykonać mammografię, cytologię, a wyniki skonsultować ze specjalistą - mówi Beata Staniaszczyk w imieniu drawskiego szpitala, który prowadzi przychodnię ginekologiczną.