Szczecin. Ekspert wyjaśnia, czy możemy sprzedać mieszkanie ze spadku

 - Moje rodzeństwo zrzekło się dziedziczenia po rodzicach. Podpisano w tym celu umowę w formie aktu notarialnego. Jednak dwójka z moich braci umowy nie podpisała. Mam pytanie: czy jest możliwe testamentowe powołanie do spadku jednego z braci oraz jednoczesne powołanie wykonawcy testamentu? Bo chcemy doprowadzić przez wykonawcę do sprzedaży mieszkania wchodzącego do spadku. Chcemy też kupić za uzyskaną cenę kawalerkę dla brata powołanego do dziedziczenia. I chodzi nam też o to, aby spłacić z reszty sumy za mieszkanie zachowek bratu niepowołanemu do dziedziczenia. Czy to możliwe?

- Na pewno możliwe jest powołanie do dziedziczenia w drodze testamentu tylko jednego z Pani braci, a drugiego nie. Zakładając, że nie ma podstaw do wydziedziczenia brata, który do spadku nie będzie powoływany, trzeba rzeczywiście liczyć się z koniecznością spłacenia przez jedynego spadkobiercę testamentowego tegoż właśnie brata. Być może na tym etapie wystarczyłoby poprzestać. Wówczas mieszkanie przypadnie spadkobiercy i on już się będzie musiał dalej starać aby zachowek spłacić.

 Jeżeli jednak, z jakiś względów, spadkodawca pragnie, aby po jego śmierci, jego majątek został w odpowiedni sposób zagospodarowany, na pewno będzie wymagało to powołania wykonawcy testamentu. Ktoś przecież musi wykonać ostatnią wolę spadkodawcy. W oparciu o treść art. 988 § 1 k.p.c. twierdzę, że wykonawca testamentu ma zarządzać majątkiem spadkowym, a następnie ma wydać spadkobiercom majątek spadkowy zgodnie z wolą spadkodawcy.

 Bez sporu pozostaje to, że zarządzenie majątkiem obejmuje również sprzedaż składników wchodzących w skład spadku. Natomiast wątpliwości budzi już teza, iż wykonawcy wolno będzie wykonać wszelakiego rodzaju sprzedaży, również tej przekraczającej zarząd zwykły spadkiem. W Państwa przypadku sprzedaż w sumie jedynego wartościowego składnika spadku (mieszkania) niewątpliwie jest czynnością przekraczającą zwykły zarząd spadkiem. Taka czynność, i tu w zależności od przyjętej koncepcji prawnej, wymaga lub nie wymaga zgody sądu na jej dokonanie. Dla potrzeb niniejszej opinii przyjmijmy, że wykonawca testamentu dysponuje nieskrępowanym prawem do zarządu majątkiem spadkowym, czyli może bez zgody sądu sprzedać jedyny wartościowy składnik spadku. Szczególnie, że jak rozumiem, taka będzie wola spadkodawcy zapisana w jego testamencie w sposób wyraźny i jednoznaczny.

Problem polega tu na tym, że wykonawca nie tylko miałby upłynnić majątek spadkowy (mieszkanie), ale jeszcze nadto kupić za uzyskane w ten sposób pieniądze, inne mieszkanie i dopiero na tak zbudowanej podstawie majątkowej rozpocząć wydawanie poszczególnych aktywów spadkobiercy oraz uprawnionemu do zachowku.

 Osobiście uważam, uczulając jednakże na przeciwny pogląd prawny, że jeżeli zapis testamentu wyraźnie wymagałby dokonania wszystkich tych czynności od wykonawcy testamentu, powinien być uznany za skuteczny i siłą rzeczy literalne wypełnienie testamentu przez wykonawcę - za uprawnione. Ponieważ jednak taki testament, dla Państwa bezpieczeństwa, polecam sporządzić w formie notarialnej, ostateczne rozstrzygniecie będzie należało do notariusza.