Tłusty czwartek 2020. Pączki z dynią, ruchańce drożdżowe, amoniaczki i chrust

Tłusty Czwartek to od wieków okres zapustów, zwanych też mięsopustami - czas zabaw, uciech oraz sutego, tłustego jedzenia, wskazuje Muzeum Etnograficzne w Rzeszowie. Dziś bardziej stawiamy na słodkie smaki. Według wyliczeń obserwatorów rynku, średnio w Polsce każdy z nas w Tłusty Czwartek zjada 2,5 pączka.

Ceny pączków od kilkudziesięciu groszy, ale droższe niż rok temu

Składniki, których potrzebujemy do przygotowania pączków, to m.in. mleko, jaja, mąka, cukier i masło. W tym roku tańszy niż w poprzednim sezonie jest tylko ten ostatni składnik (o ok. 14%). Najbardziej, bo o ok. 23% podrożał cukier, podaje Bank BNP Paribas powołując się na dane GUS.

- Ceny pączków w sklepach i cukierniach zaczynają się od kilkudziesięciu groszy, sięgając nawet 5-6 zł za sztukę. Jest to uzależnione od miejsca zakupu, wielkości miasta, ale też, co ciekawe - pory dnia - mówi Marta Skrzypczyk, Dyrektor Biura Analiz Sektora Rolno-Spożywczego w Banku BNP Paribas. - Jeżeli natomiast zdecydujemy się na przygotowanie pączków w domu, a po poszczególne składniki udamy się do sklepów osiedlowych czy małoformatowych, to koszt przygotowania jednego pączka może wynieść przeciętnie od 1,16 zł do 1,60 zł. Jednak ze względu na wzrosty cen detalicznych cukru, mąki oraz olejów, koszt ten będzie o ok. 5-6% wyższy niż w ubiegłym roku - dodaje.

Skąd wziął się Tłusty Czwartek w Polsce?

Tego do końca nie wiadomo. Piszą o tym między innymi etnografowie, wskazują kilka możliwych dróg, którymi pączki i faworki mogły do Polski przywędrować. Muzeum Etnograficzne we Wrocławiu wskazuje, że "być może przywędrowały do Polski z Wiednia lub z Francji; wg innych podań są pochodzenia tureckiego".

Muzeum Etnograficzne w Rzeszowie wyjaśnia: "Pączki znane były już w starożytnym Rzymie – spożywano je podczas obchodów przełomu zimowo-wiosennego. Początkowo pączki nie były przygotowywane na słodko (słodki pączek jest zapewne zapożyczeniem z kuchni arabskiej). Również w kuchni polskiej pączki początkowo miały postać ciasta nadziewanego słoniną, spożywanego przy zapustach, a przyrządzane na słodko zaczęły występować w Polsce znacznie później. Kulisty kształt pączka pochodzi z XVIII wieku, gdy zaczęto używać do wypieku drożdży, przez co ciasto stało się bardziej puszyste".

Co zjeść w Tłusty Czwartek 2020, jeśli nie tradycyjne pączki albo faworki?

Jeśli nie wyobrażacie sobie Tłustego Czwartku, który w 2020 roku przypada 20 lutego, bez pączków, ale chcecie, żeby był inne niż zwykle, to mamy dla was ciekawą propozycję - pączki ziemniaczano-dyniowe. Na liście produktów tradycyjnych są od kwietnia 2012 roku, zgłoszone z województwa kujawsko-pomorskiego. Podpowiadamy, jak je przygotować.

Składniki na pączki ziemniaczano-dyniowe

Ziemniaki (ok. kilograma) powinny być ugotowane. Rozgniatamy je. Do tego potrzebny jest

• 1 kg mąki,
• 4-5 jaj,
• 10 dag drożdży,
• 2 łyżki spirytusu,
• 250 ml przecieru dyniowego,
• 0,5 szklanki cukru
• kostka margaryny.

Z takiej porcji powstanie około 60-70 pączków. Jeśli zaczniemy działać na jeszcze gorących ziemniakach, drożdże będą nam szybko rosły, a wraz z nimi całe pączki. Do miski najpierw trafiają ugotowane i utłuczone (albo przepuszczone przez maszynkę) ziemniaki. Bardzo istotne, żeby były gorące. Kruszymy na nie drożdże i mieszamy. Następnie dodajemy ubite na pulchną masę jajka z cukrem, mąkę i spirytus. Łączymy te składniki i na koniec do naszego ciasta powinna trafić rozpuszczona i lekko przestudzona margaryna. Wyrabiamy ciasto, formujemy kulki i smażymy.

Ruchańce drożdżowe jako karnawałowa przekąska

Ruchańce drożdżowe zwane plackami ruchanymi, racuchami lub racuszkami to okrągłe czasami owalne, wypukłe placki drożdżowe. Do ich przygotowania używa się mąki, drożdży, mleka, niewielkiej ilości jaj i roztopionego, ciepłego masła.

Były przekąską karnawałową, ale też przysmakiem dzieci. Na stronie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi czytamy: „Drożdże rozetrzeć z łyżką cukru, łyżką mąki i łyżkami mleka, pozostawić do wyrośnięcia. Do miski wsypać około 2 szklanek mąki pszennej, dodać jajka – wymieszać. Potem ciepłe mleko z masłem, cukrem i solą – składniki połączyć. W czasie wyrabiania podsypać mąką. Formować placuszki z urwanego kawałka ciasta, pozostawić do wyrośnięcia. Na patelni uszykować olej lub smalec i w małej ilości tłuszczu smażyć – wolno, żeby się przepiekły” (Wywiad etnograficzny z mieszkańcami Kościelnej Wsi). To, z czym je podacie, zależy już tylko od was.

Anomiaczki, lekkie i chrupiące ciasteczka

Inna karnawałowa propozycja w LPT to amoniaczki, kruche ciasteczka. Na liście składników jest mąka (dawniej służyła do amoniaczków głównie krupczatka). Kiedyś używana maka ziemniaczana dziś jest zastępowana budyniem śmietankowym. Potrzebna jest kwaśna śmietana, masło, cukier, jaja, a także amoniak.

Karnawałowe pysznosi z Listy Produktów Tradycyjnych

Na świętokrzyskiej liście produktów tradycyjnych odnajdziemy pączka opatowskiego, na Śląsku idealny na karnawał jest chrustek, na Padkarpaciu trudno będzie sobie odmówić chrupaczków, a w województwie opolskim chrustu. Z Łódzkiego na LP wpłynęło zgłoszenie pączków tradycyjnych, a z Lubelskiego pączków żakowolskich z powidłami z antonówek.

Źródła: MRiRW, www.muzeumetnograficzne.rzeszow.pl, Muzeum Etnograficzne we Wrocławiu/FB, informacja prasowa Banku BNP Paribas.