Zwiększony pakiet badań w medycynie pracy. Lek na kulejącą profilaktykę?

Pomysł jest dość rewolucyjny. Do obowiązkowego pakietu badań pracowniczych - oprócz dotychczasowych badań morfologii krwi, badań okulistycznych czy RTG płuc - ma zostać włączona mammografia i cytologia dla kobiet oraz test PSA w kierunku raka prostaty dla mężczyzn. Izabela Leszczyna, minister zdrowia, powiedziała, że jest szansa, aby wprowadzić te badania do medycyny pracy jeszcze w tym roku. Trwa analiza finansowa tego pomysłu.

- Pomysł wydaje się bardzo rozsądny - uważa Kamil Cichy, specjalista ginekologii i położnictwa ze Słupska. - Po pierwsze, zmobilizuje kobiety do regularnych badań, po drugie, zwiększy wykrywalność chorób, to jest zmiany nowotworowe piersi, czy w przypadku cytologii - zmian dysplastycznych szyjki macicy. Wczesne wykrycie zmian gwarantuje niemal całkowite wyleczenie, co przyniesie korzyści pacjentce, a także przedsiębiorcom. Nie stracą doświadczonych pracowników z powodu ciężkiej choroby. Badanie PSA z kolei jest prostym, szybkim testem, który może wykryć nieprawidłowości prostaty w badaniu z krwi. Jak wiemy mężczyźni znamiennie rzadziej uczęszczają na badania kontrolne, więc ten pomysł to strzał w dziesiątkę. Trzymam kciuki za pomysłodawców i fundusze.

Rak piersi to lider, jeżeli chodzi o nowotwory wśród kobiet. Wśród wszystkich nowotworów, aż 22-25 procent zachorowań stanowi rak piersi. Jeżeli chodzi o śmiertelność, zajmuje drugie miejsce po raku płuc, a przed rakiem jelita grubego. Zmiany nisko zaawansowane w dzisiejszej medycynie są praktycznie w stu procentach wyleczalne. Dlatego lekarze tak duży nacisk kładą na profilaktykę, samobadanie i wszystkie inne badania, które pomogą wykryć raka w jego wczesnym stopniu zaawansowania.
Najnowszy pomysł Ministerstwa Zdrowia jest dość rewolucyjny. Do obowiązkowego pakietu badań pracowniczych - oprócz dotychczasowych badań morfologii krwi, badań okulistycznych czy RTG płuc - ma zostać włączona mammografia i cytologia dla kobiet oraz test PSA w kierunku raka prostaty dla mężczyzn. Podczas jednej z konferencji prasowych Izabela Leszczyna, minister zdrowia, powiedziała, że jest szansa, aby wprowadzić te badania do medycyny pracy jeszcze w tym roku. Trwa analiza finansowa tego pomysłu.

- Pomysł Ministerstwa Zdrowia o włączeniu mammografii i cytologii do pakietu badań medycyny pracy wydaje się bardzo rozsądny - uważa Kamil Cichy, specjalista ginekologii i położnictwa ze Słupska. - Po pierwsze, zmobilizuje kobiety do regularnych badań, po drugie zwiększy wykrywalność chorób, to jest zmiany nowotworowe piersi, czy w przypadku cytologii - zmian dysplastycznych szyjki macicy. Wczesne wykrycie zmian gwarantuje niemal całkowite wyleczenie, co przyniesie korzyści pacjentce, a także przedsiębiorcom. Nie stracą doświadczonych pracowników z powodu ciężkiej choroby. Badanie PSA z kolei jest prostym, szybkim testem, który może wykryć nieprawidłowości prostaty w badaniu z krwi. Jak wiemy mężczyźni znamiennie rzadziej uczęszczają na badania kontrolne, więc ten pomysł to strzał w dziesiątkę. Idealnym byłoby włączenie do powyższego pakietu badania USG piersi. Jest ono nieinwazyjne, wykonywane w gabinecie ginekologicznym, często w połączeniu z badaniem USG narządu rodnego. Powstałby wówczas kompleksowy program profilaktyki chorób kobiecych. Trzymam kciuki za pomysłodawców i fundusze.

Pomysł na włączenie mammografii, cytologii i testu PSA do pakietu badań pracowniczych pozytywnie ocenia także lek. med. Mariusz Kwiatkowski, koordynator Oddziału Dziennego Chemioterapii w Szpitalu Wojewódzkim w Koszalinie.

- To z pewnością dobry i skuteczny sposób na zwiększenie zastosowania profilaktyki wśród pacjentów, a tym samym zwiększający szanse na wczesne wykrycie nowotworów. My - lekarze, wciąż powtarzamy, że wykrycie choroby na jej wczesnym etapie daje właściwie 100-procentową gwarancję jej wyleczenia. Dlatego tak ważna jest świadomość pacjentów. To truizm, ale warto go powtarzać: badajmy się, regularnie, nie odkładajmy tego na jutro.

- Pomysł wydaje się dobry, mam jedynie nadzieję, że wyniki badań nie będą znane pracodawcy. Mamy obawy, czy pracodawca, wiedząc o wykrytym guzie piersi, będzie chciał mnie zatrudnić. Wiadomo, że leczenie onkologiczne wiąże się z długą nieobecnością w pracy z powodu pobytów w szpitalu czy wyniszczającego organizm leczenia chemioterapią - mówi Katarzyna ze Słupska, która ma za sobą takie leczenie. - Niestety, u mnie guz został wykryty za późno i skończyło się amputacją piersi. Byłam za młoda i nie kwalifikowałam się do bezpłatnego programu profilaktycznego - mammografii, a mój ginekolog nigdy nie skierował mnie na USG piersi. Guza znalazłam sama. Dziś jestem zdrowa, wróciłam do pracy, dlatego popieram wszelkie pomysły, które skłonią kobiety do regularnych badań.

- Kto zapłaci za te badania? - pyta restaurator i przedsiębiorca ze Słupska. - Popieram wszelkie prozdrowotne inicjatywy, oby jednak państwo nie przerzucało kosztów na przedsiębiorców, bo tych małych i średnich każde dodatkowe obciążenie może zrujnować. W tej chwili zatrudniam około 30 osób i koszt badań pracowniczych już jest dość duży.

Minister zdrowia zapewniała podczas konferencji, że te kwestie zostaną uregulowane tak, aby nikt nie stracił.

- Chcę wyraźnie powiedzieć, że po pierwsze, pracodawcy nie będą ponosić kosztów, a po drugie, wynik tych badań, o które poszerzymy medycynę pracy, nie będzie miał wpływu na zatrudnienie. To wrażliwe kwestie, które musimy rozstrzygnąć, żeby wszyscy czuli się bezpiecznie - mówiła minister Izabela Leszczyna.

A kolejne pomysły nie przynoszą oczekiwanych rezultatów. W listopadzie zeszłego roku rozszerzono grupę kobiet, którym przysługuje darmowe profilaktyczne badanie mammograficzne. Teraz możliwe jest od 45. do 74. roku życia. Badanie w tej grupie wiekowej można zrobić bez skierowania, co dwa lata. Niestety, decyduje się na to tylko co trzecia uprawniona.

Choroby nowotworowe są dziś drugim powodem śmiertelności w krajach Unii Europejskiej. Niestety, jest też obserwowany jej wzrost.

Kobiety zabija nie tylko rak piersi. W Polsce notowanych jest rocznie około 3000 przypadków raka szyjki macicy, a 1700 kobiet przegrywa z nim walkę. W naszym kraju notowany jest jeden z najniższych w Europie odsetek przeżyć pięcioletnich, będący miarą wyleczalności tego raka, bo aż w 70 proc. przypadków guz jest wykrywany, gdy choroba jest już rozsiana w jamie brzusznej, co znacząco utrudnia skuteczne leczenie.

Dlaczego nie korzystamy z bezpłatnych badań? Czy problemem jest ich dostępność? Analiza danych przygotowanych przez Małgorzatę Koszur z Narodowego Funduszu Zdrowia temu przeczy. W Zachodniopomorskiem to w gminie Dobrzany (powiat stargardzki) z badań mammograficznych skorzystało najwięcej kobiet, prawie 55 proc. Najgorszy wynik ma… Szczecin, w którym na badania wybrało się nieco ponad 35 proc. pań. W Koszalinie jest niewiele lepiej (39 proc.). Tymczasem to właśnie w miastach jest najłatwiejszy dostęp do ginekologów, którzy w ramach wizyt wykonują cytologię, jak i do pracowni mammograficznych. W Szczecinie jest ich sześć, w Koszalinie są dwie, w Słupsku trzy.

- Rak piersi to najczęściej występujący nowotwór złośliwy u kobiet. Co roku w Polsce dowiaduje się o nim około 20 tysięcy kobiet. Rak szyjki macicy wykrywany jest co roku u około trzech tysięcy pań. Stanowi ponad 10 procent nowotworów u kobiet. Zmiany nowotworowe wykryte na wczesnym etapie dają szansę na wyleczenie, dlatego regularne badania profilaktyczne są bardzo ważne. Statystyki wykazują jednak, że w Polsce rak piersi nadal wykrywany jest zbyt późno, bo jedynie w jednej piątej przypadków chorobę rozpoznaje się we wczesnym stadium zaawansowania, kiedy szanse na jej wyleczenie są bardzo duże - podkreśla Monika Kierat, rzecznik prasowa pomorskiego oddziału Narodowego Funduszu Zdrowia w Gdańsku.

Raka szyjki macicy można wykryć z łatwością we wczesnej fazie rozwoju właśnie dzięki programowi profilaktycznemu. Ten rodzaj nowotworu na wczesnym etapie jest wyleczalny w 99 procentach przypadków.

Pomorski NFZ przypomina, że na profilaktyczną mammografię i cytologię nie trzeba skierowania. Badanie jest bezpłatne dla pacjentek, bo finansuje je Narodowy Fundusz Zdrowia. W ramach programu mammografię można wykonać co dwa lata w stacjonarnej pracowni mammograficznej lub mammobusie.

Z cytologii z kolei można skorzystać co trzy lata w gabinecie ginekologiczno-położniczym funkcjonującym w ramach umowy z NFZ. W przypadku kobiet obciążonych czynnikami ryzyka profilaktyczną cytologię można wykonywać co roku.