Kandydaci na kierowców zostaną przebadani

Każdy kandydat na kierowcę i niektórzy kierowcy (np. mający terminowe uprawnienia) poddawani są obowiązkowym badaniom lekarskim ze względu na bezpieczeństwo na drogach.

Kto bada kierowców? Część tych badań mogą wykonywać lekarze w terenie mający uprawnienia do badań lekarskich osób kierujących pojazdami. Do nich najczęściej trafiają kandydaci na kierowców. Są jednak badania, które mogą być wykonywane tylko w ośrodkach o wyższych referencjach, np. w wojewódzkich ośrodkach medycyny pracy (WOMP).

Tutaj trafiają zwykle kierowcy, którzy ubiegają się o przywrócenie prawa jazdy cofniętego np. ze względu na stan zdrowia, a także ci, któ­rym zatrzymano prawo jazdy za kierowanie pojazdem w stanie nietrzeźwości lub po użyciu alkoholu albo środ­ków odurzających - narkotyków, substancji psychotropowych itp.

Na obowiązkowe badania do WOMP kierowa­ne są ponadto osoby, które posiadają prawo jazdy, ale są poważne zastrzeżenia co do stanu ich zdrowia. Najczęś­ciej takie sprawy zgłaszane są przez prokuraturę (zwykle chodzi o uzależnienia i zaburzenia osobowości). Decyzję o skierowaniu na badanie wydaje wtedy starosta. Mogą do niego zwracać się z takim wnioskiem także organy orzekające o niezdolności do pracy i o niepełnosprawności - np. ZUS. Bywa, że z taką prośbą zwracają się bliscy osób, których zdolność do kierowania pojazdami budzi wątpliwości.

Specjalnie traktowani są kierowcy, którzy ubiegają się o prawo jazdy kategorii C i D (uprawniające do prowadze­nia samochodów ciężarowych i autobusów) oraz upraw­nienia do kierowania tramwajami i pojazdami uprzywilejowanymi. Muszą poddać się badaniom psychologicznym. Kierowani są na nie także sprawcy wypad­ków drogowych, w których ktoś zginął lub doznał po-ważnego uszczerbku na zdro­wiu. Poza tym kierowcy zatrzymani podczas jazdy w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem substancji odurza-ją­cych oraz ci, którzy przekroczyli limit punktów karnych.

Zwykłe badanie kandydata na kierowcę przebiega w dwóch częściach. Pierwsza to wywiad lekarski. Lekarz pyta o wykonywany zawód, o to, czy kandydat pobiera rentę, pije alkohol, używa środków odurzają­cych, pali papierosy, a także o przebyte choroby, urazy, leczenie specjalistyczne, wypadki, pobyty w szpitalu, przyjmowane leki oraz o to, czy kandydat był sprawcą wypadku drogowego. Bada­ny potwierdza podpisem, że odpowiedział zgodnie z prawdą.

Druga część obejmuje ogólne badanie lekarskie kandydata - między innymi jego układu krążenia i ruchu. Wykonywane są także badania okulistyczne, laryngologiczne, narządu równowagi. Jeśli lekarz uzna, że jest to konieczne, może skierować pacjenta na konsultacje do specjalisty (neurologa, kardiologa, diabetologa, psychologa), ewentualnie zle­cić przeprowadzenie ba­dań pomocniczych. Wszyst­ko to wykonywane jest w ramach jednej opłaty. Potem lekarz wydaje orzeczenie. Albo stwierdza w nim brak przeciwwskazań do kierowa­nia pojazdami, albo uznaje, że osoba nie powinna otrzy­mać takich uprawnień.

Lekarz może też w swym orzeczeniu wyrazić zgodę na wydanie prawa jazdy, w któ­rym uwzględnione są wymagania i ograniczenia wynikające ze stanu zdrowia kierowcy. Mogą one dotyczyć na przykład stosowania korekty wzroku (obowiązek jazdy w okularach lub soczewkach), korekty słuchu (jazda z aparatem słuchowym), protezy, ewentualnie dodatkowego oznakowania pojazdu i dostosowania go do rodzaju inwalidztwa. Ograniczenia mogą też dotyczyć uprawnień do kierowania wskazanymi pojazdami oraz terminu ważności prawa jazdy. Ktoś na przykład ze wzglę­dów okulistycznych może być niezdolny do kierowania motocyklem, ale dostanie pozwolenie na kierowanie autem. Ktoś, kto ma uszkodzone kończyny dolne, ale sprawne ręce, może kiero­wać pojazdem odpowiednio przystosowanym do swego inwalidztwa. Ograniczenia i wymagania oznaczone są specjalnymi kodami umieszczanymi na prawie jazdy.

Jeśli istnieje obawa, że stan kierowcy może się pogorszyć, jeśli cierpi on na choro­bę, która może się rozwinąć, wówczas lekarz wydaje orzeczenie i określa termin następnych badań. Dzieje się tak np., gdy pacjent ma wyrównaną cukrzycę. Może dostać prawo jazdy, ale za jakiś czas trzeba sprawdzić, czy jego stan się nie pogorszył. Podobnie jest z wadami wzroku czy chorobami oczu. Na danym etapie pacjent jeszcze może kierować pojazdem, ale za rok czy dwa wada może się pogłębić, dlatego konieczne jest w określonym terminie kolejne badanie. Także osoba chora psychicznie, która jest w okresie remisji, może dostać uprawnienia do kierowania pojazdami, ale wyznacza się jej termin kolejnych badań.

Terminowe uprawnienia mają też kierowcy posiadający prawo jazdy C i D oraz uprawnienia do kierowania tramwajami. Muszą oni co pięć lat poddawać się badaniom lekarskim i psychologicznym - jeśli są kierowcami transportu drogowego (zajmują się przewozem osób lub rzeczy).