Podatek się przedawnił

- Przeczytałem w "Głosie", jak kobieta chora umysłowo sprzedała mieszkanie w centrum Świdwina za 10 tys. zł - mówi Czytelnik.

- Było to w sierpniu 2005 roku. Autorka artykułu pytała w Urzędzie Skarbowym w Białogardzie, dlaczego nikt nie zainteresował się tak niską ceną mieszkania. I naczelnik urzędu odpowiedział, że teraz sprawa jest przedawniona, bo dotyczy sierpnia 2005 roku.

A ja mam wezwanie do Urzędu Skarbowego, aby wyjaśniać sprawy podatkowe za 2005 roku. Proszę więc o napisanie w gazecie, czy roszczenia fiskusa wobec podatników za 2005 rok przedawniły się już, czy jeszcze nie.

O wyjaśnienie sprawy poprosiliśmy Małgorzatę Brzozę, rzecznika prasowego Izby Skarbowej w Szczecinie. Twierdzi, że kwestie przedawnienia zobowiązania podatkowego uregulowane są w Ordynacji podatkowej, czyli ustawie z 29 sierpnia 1997 roku.

Wskazuje ona, że zobowiązania podatkowe przedawniają się zasadniczo z upływem 5 lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym upłynął termin jego płatności. Licząc terminy przedawnienia musimy wziąć pod uwagę różne podatki, które płacone są w różnych terminach, jak chociażby podatek dochodowy od osób fizycznych, czy podatek od czynności cywilnoprawnych.

Rozliczenie podatku dochodowego od osób fizycznych następuje dopiero w następnym roku. Tak więc pięcioletni termin przedawnienia tego zobowiązania za 2005 roku rozpoczął swój bieg 1 stycznia 2007 roku z uwagi na to, że termin płatności tego podatku upływał 30 kwietnia 2006 roku. Natomiast samo zobowiązanie przedawni się dopiero z upływem 31 grudnia 2011 roku.

Przy sprzedaży nieruchomości w 2005 roku zryczałtowany podatek dochodowy od osób fizycznych należało zapłacić w ciągu dwóch tygodni od zawarcia transakcji notarialnej. Podatnik mógł też po sprzedaży mieszkania złożyć formularz PIT-23 i w nim zadeklarować, że uzyskany przychód przeznaczy w następnych dwóch latach na określone w ustawie cele mieszkaniowe.

Jednak termin płatności tego podatku był przesuwany o dwa lata. W takiej sytuacji sprzedaż mieszkania w 2005 roku powodowała powstanie obowiązku podatkowego dopiero w 2007 roku (gdy podatnik nie wydatkował przychodu na zadeklarowany cel).

To powoduje, że dopiero od końca 2007 roku można liczyć pięcioletni termin przedawnienia. Przedawnienie zobowiązania podatkowego nastąpi więc dopiero w 2013 roku. Urzędy skarbowe są więc w pełni uprawnione do sprawdzania takich transakcji.

Natomiast w przypadku podatku od czynności cywilnoprawnych (np. od sprzedaży nieruchomości), obowiązek jego zapłaty powstaje z chwilą jej dokonania i ciąży na kupującym. Zgodnie z ustawą z 9 września 2000 roku o podatku od czynności cywilnoprawnych podatnicy są obowiązani, bez wezwania organu podatkowego, złożyć deklarację oraz obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od powstania obowiązku podatkowego, z wyłączeniem przypadków, gdy ten jest pobierany przez notariusza.

- Trzeba też pamiętać o tym, że w niektórych sytuacjach bieg terminu przedawnienia ulega zawieszeniu, przerwaniu lub w ogóle się nie rozpoczyna - mówi Małgorzata Brzoza. - Nie rozpoczyna się on, a rozpoczęty ulega zawieszeniu wtedy, gdy np. podatnikowi wydano decyzję o odroczeniu terminu płatności zaległości podatkowej lub odsetek, czy też o rozłożeniu ich na raty.

Czytaj też> Kredyty na dopłaty do PIT

Podobna sytuacja będzie, gdy w stosunku do podatnika wszczęto postępowanie w sprawie o przestępstwo lub wykroczenie skarbowe, jeżeli podejrzenie popełnienia przestępstwa lub wykroczenia wiąże się z niewykonaniem zobowiązania podatkowego. Z przerwaniem biegu przedawnienia mamy przykładowo do czynienia w sytuacji ogłoszenia upadłości podatnika lub wskutek zastosowania środka egzekucyjnego, o którym podatnika zawiadomiono.

Jak dodaje M. Brzoza w prawie podatkowym są również sytuacje, gdy zobowiązania podatkowe nie ulegają przedawnieniu. Tak jest, gdy zostały one zabezpieczone hipoteką lub zastawem skarbowym. Wtedy jednak mogą być egzekwowane tylko z hipoteki lub zastawu.