Redakcyjny dyżur. Skarga do Trybunału Praw Człowieka w Starsburgu (cz. II)

- W mojej sprawie wciąż toczy się śledztwo. Czy mogę już w trakcie procesu złożyć skargę na sąd, który nie bierze pod uwagę wszystkich dowodów?

- Niestety nie. Najpierw trzeba "przebrnąć" całą procedurę sądową w kraju. Skargę do Strasburga można składać dopiero po wyczerpaniu wszystkich możliwości odwoławczych w kraju.

- Czy wnosząc skargę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka jestem ograniczony jakimś terminem?

- Skarga indywidualna powinna być wniesiona w terminie sześciu miesięcy od wydania ostatecznego rozstrzygnięcia sprawy. Jeśli prawo krajowe w danym przypadku nie daje jednostce do dyspozycji żadnych środków ochrony prawnej, termin sześciomiesięczny biegnie od daty przeprowadzenia działań lub podjęcia decyzji, naruszających prawa, chronione Konwencją Europejską. Za datę wpłynięcia skargi uważa się dzień, w którym skarżący wystąpił z pismem, z którego wynikał zamiar złożenia skargi. W szczególnych okolicznościach za usprawiedliwione uznaje się wystąpienie ze skargą po upływie terminu. Ponadto akceptowane bywają skargi, odnoszące się do przypadków ciągle jeszcze trwających naruszeń (lub ich skutków).

- Czy mogę skarżyć się na przykład na bardzo uciążliwego sąsiada?

- Nie. Przedmiotem skargi może być jedynie działanie państwa lub akt władzy publicznej. Skarżymy państwo. Trybunał nie zajmie się skargami wnoszonymi przeciwko osobom fizycznym lub organizacjom prywatnym, chyba , że wykonują one zdania z zakresu władzy publicznej. Należy również pamiętać o tym, że w przypadku Polski Trybunał rozpatrzy tylko takie sprawy, które miały miejsce po dniu 30 kwietnia 1993 r. Jest to dla Polaków data wyznaczająca początek objęcia jurysdykcją Trybunału naszych praw i wolności gwarantowanych Konwencją

- Na co tak naprawdę można się skarżyć?

- Należy pamiętać o tym, ze w skardze nie można odwoływać się do treści wyroku wydanego na naszą niekorzyść. Trybunał nie jest bowiem jeszcze jednym sądem w toku instancji, który ma kontrolować, czy wyrok był sprawiedliwy. Należy to wyłącznie do sądów krajowych. Zadanie Trybunału ogranicza się do oceny, czy wyrok nie narusza praw gwarantowanych nam w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

Do tych praw zalicza się między innymi prawo do życia, prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego, prawo do sprawiedliwego i rzetelnego procesu, prawo do prywatności, wolność ekspresji, zakaz wszelkiej dyskryminacji. Liczba tych praw jest dużo dłuższa, ale bardzo często wysyłane skargi dotyczące właśnie naruszenia prawa do sprawiedliwego i rzetelnego procesu.

Trzeba przy tym pamiętać, że skargi ograniczającej się do zarzutu, że wyrok był niesprawiedliwy nie należy w ogóle wysyłać do Strasburga, ponieważ i tak zostanie odrzucona.

- Od czego zacząć, jeżeli chcę wystąpić ze skargą do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka?

- Jeżeli już wyczerpiemy wszystkie dostępne środki a decyzja sądu nadal nas nie satysfakcjonuje i decydujemy się na złożenie skargi do Strasburga, to pierwszą rzeczą jaką powinniśmy w tej sytuacji zrobić jest napisanie listu do Trybunału w języku ojczystym, w którym przedstawimy powody zwrócenia się do strasburskiej instancji. Przede wszystkim list ten powinien zawierać: krótkie przedstawienie sprawy, określenie, które z praw zostało naruszone, informacje o wykorzystanych środkach, zestawienie wydanych decyzji z krótką informacją o ich treści, dacie wydania i organie, który je podjął. Należy dołączyć do tych informacji kopie przedstawianych decyzji.

List ten należy wysłać na następujący adres: The Registrar European Court of Human Rights Council of Europe, F-67075 Strasbourg Cedex, Francja.