Historia miasteckiego orła i pomnika. Czas odwinąć go z folii. Zobaczcie stare fotografie [ZDJĘCIA]

Pomnik Orła Białego – tak potocznie przez lata nazywano pomnik znajdujący się w parku miejskim w Miastku (teraz jest tam fontanna). Nazwę wymyślił Janusz Gawroński, dyrektor miasteckiego domu kultury. I przyjęła się. Cokół pomnika zburzono w maju 2010 r. Zanim wrócimy do losu orła, trochę historii tego miejsca i wcześniejszych pomników.

Cokół pomnika w Miastku z 1926 roku

Zburzony cokół pomnika miał prawie sto lat. W 1926 roku ustawiono na nim rycerza w zakonnym płaszczu autorstwa Emila Cauera Młodszego upamiętniającego żołnierzy poległych w czasie pierwszej wojny światowej. W 1945 roku zrzucono go z cokołu. W latach 60-tych ubiegłego wieku decyzją Prezydium Rady Narodowej umieszczono na cokole piastowskiego orła białego.

Chwała wyzwolicielom Ziemi Miasteckiej

Na tablicy umieszczonej na cokole był napis "Chwała wyzwolicielom Ziemi Miasteckiej 3 III 1945". Co najmniej przez dwadzieścia lat składano przy pomniku kwiaty i organizowano partyjno-państwowe uroczystości. Jeszcze na początku lat 90. XX wieku tablicę pokryto tynkiem. Później została zniszczona, a sam pomnik poszedł w zapomnienie. Były jeszcze próby "reaktywowania" tego miejsca "pamięci", ale nieudane. Trudno było zresztą składać tam wieńce, pomijając już aspekty historyczno-polityczne, bo przez kilka lat w czasie plenerowych imprez organizowanych przez miasto, bezpośrednio przy pomniku lało się strumieniami piwo i biesiadowano tam do rana.

Gorący spór o pomnik w Miastku

Pomnika pewnie nikt by nie ruszył przez kolejne lata, gdyby nie modernizacja parku za unijne pieniędzy. Wtedy rozgorzała dyskusja, co dalej z pomnikiem, bo modernizacja parku nie zakładała jego pozostawienia. Wyszło, że pomnik znajduje się w rejestrze Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa jako poświęcony Armii Czerwonej. Uaktywniły się organizacje kombatanckie. Mieszkańcy podzielili się. Dla jednych pomnik był elementem historii i należało go w jakiś sposób zachować, dla innych był przypomnieniem niechlubnych działań Armii Czerwonej i propagowaniem sowietów.

Wskazywano różne miejsce lokalizacji dla pomnika. Były to: teren przy USC w Miastku, skwer przy ul. Fabrycznej oraz skwer na Osiedlu Ceglanym. Ostatecznie Rada Miejska w Miastku przegłosowała, że pomnik zostanie przeniesiony na Osiedle Ceglane. Ówczesny burmistrz Miastka Roman Ramion nigdy tej uchwały nie wykonał. Tak jak i kolejni burmistrzowie.

Tuba z aktem erekcyjnym z 1959 roku

Po demontażu cokołu pomnika odnaleziono ołowianą tubę. Przed jej otwarciem snuto wizje, że być może są tam dokumenty z 1926 roku, a więc z czasów niemieckiego pomnika. W środku znajdował się akt erekcyjny z 3 marca 1959 roku. Wtedy właśnie poświęcono Armii Czerwonej cokół dawnego niemieckiego (przedwojennego) pomnika. W dokumencie o długości około 80 centymetrów są dwie daty: 3 III 1945 (data "wyzwolenia" Miastka) i 3 III 1959 oraz propagandowy tekst.

Dokument wraz z metalową tubą znajduje się obecnie w Centrum Informacji Turystycznej w Miastku (nie jest eksponowany). A gdzie znajduje się 300-kilogramowy kamienny orzeł, który stał na cokole i którego udało się zdjąć bez żadnego uszczerbku? Od prawie trzynastu lat zalega w magazynie Zarządu Mienia Komunalnego w Miastku.

Kilka dni temu oglądaliśmy orła w magazynie Zarządu Mienia Komunalnego w Miastku, choć to może określenie na wyrost, bo przez folię niewiele widać. Nie wiadomo więc do końca, w jakim znajduje się on stanie, od nikt od lat nie odwijał go z folii.

Tak jak napisaliśmy wcześniej, cały czas w mocy jest uchwała Rady Miejskiej w Miastku o ustawieniu orła na Osiedlu Ceglanym. Tomasz Borowski, przewodniczący Rady Miejskiej w Miastku powiedział, po naszym telefonie, że na najbliższej komisji radni wrócą do tematu.