Towarzystwa Budownictwa Społecznego pod lupą NIK-u

NIK skontrolowała 32 z 388 TBS-ów w okresie od marca 2006 do 2009. Choć podstawową działalnością TBS-ów jest budowa i wynajem mieszkań, to mogą one prowadzić dodatkową działalność. Niestety, 19 Towarzystwom dodatkowa działalność przynosiła straty.

Najczęściej źródłem strat był: wynajem własnych lokali użytkowych i zarządzanie nieruchomościami, w tym gminnymi. Zarządzaniem gminnymi nieruchomościami zajmowała się połowa badanych Towarzystw, ale aż 13 z nich (ponad 80 proc.) robiło to łamiąc prawo, np. zajmowały się tym osoby nie posiadające licencji zawodowej, albo robiono to bez niezbędnych umów.

Dodatkowa działalność podejmowana przez Towarzystwa (np. zarządzanie nieruchomościami komunalnymi), choć zgodna z prawem, u większości przynosiła straty.

W kontolowanym okresie badane TBS-y zbudowały ponad 4200 mieszkań i na zakończenie kontroli dysponowały prawie 10 tys. lokali. Powstałe mieszkania były stosunkowo tanie. Koszt 1 metra wyniósł średnio 2,2 tys. zł. Niestety, niski koszt wpłynął na jakość lokali. Najemcy mieszkań w 11 z 32 zbadanych TBS zgłaszali uwagi, że budynki zostały zbudowane z materiałów gorszego gatunku, a ich wykończenie budziło wiele zastrzeżeń.

Ponadto NIK stwierdziła, że ponad 2/3 TBS-ów źle naliczało najemcom czynsze. Ustalane stawki nie wystarczały m.in. na pokrycie kosztów eksploatacji i remontów oraz spłatę przez TBS kredytu na budowę, zaciągniętego zgodnie z prawem ze środków Krajowego Funduszu Mieszkaniowego. Źle zabezpieczano też środki na remonty. Większość TBS wykorzystywała pieniądze z czynszu na działalność bieżącą lub budowę innych lokali, nie zabezpieczając środków na remonty. Tylko mniej niż 1/3 przechowywała na lokatach bankowych środki na remonty pochodzące z czynszów.