Względem stron świata...

Bywa, że zaraz po zamieszkaniu dom okazuje się niewygodny, gdyż poszczególne pomieszczenia są źle zlokalizowane względem siebie i stron świata.
Przeanalizujemy to zagadnienie. Zacznijmy od strony północnej - jest to wystawa chłodna. Północny wschód - bardzo chłodna strona świata. Wschód - umiarkowanie ciepła. Południe - ciepła. Południowy zachód - bardzo ciepła. Zachód - ciepła, a północny zachód - umiarkowanie chłodna strona świata. "Umiarkowanie ciepła" od "ciepłej" różni się temperaturą i stopniem nasłonecznienia w sposób niewielki, ale zauważalny. Natomiast "umiarkowanie ciepła" i "umiarkowanie chłodna" to już duża różnica, której nie można lekceważyć.
Zapamiętajmy powyższe określenia, by wrócić do nich przy analizie projektu lub opracowywaniu założeń do indywidualnego projektu naszego domu. Dokonajmy teraz zestawienia z pomieszczeniami.

Względem stron świata...

Kuchnia i spiżarnia. Powinny być skierowane na północ, mogą - na północny zachód i wschód. Nie należy lokalizować ich od południa oraz południowego wschodu, a nie wolno - od południowego zachodu, gdyż będą intensywnie ogrzewane przez słońce.
Sypialnie. Przyjmuje się, że najlepiej, jeżeli ich okna skierowane są na wschód. Mówimy o usytuowaniu okien, gdyż przez nie przenika najwięcej ciepła lub chłodu zewnętrznego, oraz słonecznego światła. Nie jest jednak wadliwe inne usytuowanie okien sypialni, jednak odradzałbym północ i północny wschód.
Pokoje dzieci - te, w których one śpią i uczą się, lokalizowałbym od strony południowo-zachodniej i zachodniej. Pokój taki, z oknami w kierunku zachodzącego słońca, ma bardzo wiele zalet, wręcz kształtuje pogodne samopoczucie.
Pokoje dzienne, nazywane też często "dużymi pokojami", powinny być skierowane na południe lub południowy zachód, zachód, ostatecznie południowy wschód; w żadnym wypadku na północ i północny wschód. To w nich koncentruje się życie rodzinne i towarzyskie. Gdy pokój dzienny będzie miał wystawę północną i jej pochodne, zawsze będzie sprawiał ponure wrażenie i przebywanie tam w dzień będzie nieco przygnębiające.
Pokoje do pracy. Lepiej, by były usytuowane w kierunku "ciepłych" stron świata, a więc od południowego wschodu do zachodu. Jednak np. gabinety lekarskie mogą znajdować się od strony północnej.
Lokalizacji pozostałych pomieszczeń nie musimy analizować, gdyż każde usytuowanie jest dla nich dobre.
Starajmy się też nie umieszczać okien od północnego zachodu, północy, północnego wschodu. Natomiast balkonów, loggi i tarasów, moim zdaniem nie wolno lokalizować w tym kierunku, gdyż ich użytkowość zbliży się do zera, a koszt wykonania będzie taki sam jak przy lokalizacji prawidłowej.
Pamiętajmy, że dom nie musi mieć okien ze wszystkich stron. Ja sam jestem zwolennikiem umiarkowanej liczby i powierzchni okien w domu. W naszym klimacie powinna ona wynosić ok. 10 proc. powierzchni podłogi pomieszczenia i to zupełnie wystarcza.

...i względem siebie

Poszczególne pomieszczenia (w budynku jednorodzinnym) względem siebie zlokalizowane są zależnie od tego, czy mamy do czynienia z obiektem parterowym czy piętrowym. Podam tylko generalne zasady, gdyż każdy projekt musi być analizowany indywidualnie i szczegółowo. W obiekcie piętrowym na dole powinny znaleźć się: wiatrołap, kuchnia i duży pokój dzienny. Również mała łazienka z prysznicem, ubikacją i umywalką, lub co najmniej pomieszczenie WC a w nim ubikacja i mała umywalka. Piętro powinny zajmować sypialnie oraz duża i dobrze wyposażona łazienka. Budynek parterowy powinien mieć dwie strefy: pierwsza to odpowiednik parteru z obiektu parterowego, druga to sypialnie z łazienką.
Należy pamiętać o tym, aby po wejściu do domu parterowego najpierw były: holl, kuchnia, duży pokój, a dopiero później sypialnie.
W następnym odcinku zajmiemy się piwnicami - robić je, czy nie - i dlaczego?