Lekcja parlamentaryzmu w I Liceum Ogólnokształcącym w Słupsku [zdjęcia]

Wiosną 1922 roku przeprowadzono w odrodzonej Polsce wybory parlamentarne. Obywatele wybierali swoich przedstawicieli do dwóch Izb Parlamentu – Sejmu i Senatu. Wybory były skutkiem wejścia w życie Konstytucji RP uchwalonej w marcu 1921.

Wystawa w I Liceum Ogólnokształcącym w Słupsku została zorganizowana w setna rocznicę tych wydarzeń i odrodzenia Senatu w II Rzeczpospolitej. Wystawie patronował Kazimierz Kleina, senator z okręgu słupskiego, który wygłosił słowo wstępne, przybliżył uczniom historię Senatu, zasady jego funkcjonowania oraz znaczenie tej Izby w polskim systemie parlamentarnym i politycznym.

- Młodzi ludzie byli zainteresowani zarówno historią powstania Senatu jeszcze jako Rady Królewskiej w okresie średniowiecza, jak i początkiem funkcjonowania Senatu po 1989 roku, a szczególnie wyborami do tej Izby, które przeprowadzono w ówczesnym województwie słupskim – powiedział nam senator Kazimierz Kleina. – Tutaj nie omieszkano wspomnieć dwójki pierwszych senatorów z naszego regionu, czyli pani Anny Boguckiej-Skowrońskiej i pana Henryka Grządzielskiego. Szczególne zainteresowanie młodzieży dotyczyło zasług i postawy pani senator.

Kazimierz Kleina dodał, że uczniowie pytali również o model stanowienia prawa w Senacie oraz jego umiejscowienie w polskim modelu parlamentarnym.

W otwarciu wystawy uczestniczyli również m.in. Beata Chrzanowska, przewodnicząca Rady Miasta w Słupsku, Zbigniew Konwiński, poseł PO ze Słupska i Rafał Konon, wicestarosta słupski.

Druga Izba polskiego parlamentu, jakim jest określany Senat, wywodzi się z Rady Królewskiej, która funkcjonowała przy monarsze od połowy XIV w. Pełniła funkcję doradczą. Nie miała stałego składu. Każdorazowo decydował o nim król. Zawsze zapraszani byli arcybiskupi i biskupi rzymskokatoliccy, najwyżsi dostojnicy państwowi, czyli kanclerz, podkanclerzy, podskarbi i marszałek wielki koronny, a także urzędnicy ziemscy – wojewodowie i kasztelanowie. Urzędy te były nadawane dożywotnio przez króla.

W pierwszej połowie XVI w. ustalił się skład Senatu. Zasiadali w nim: arcybiskupi i biskupi rzymskokatoliccy, wojewodowie, kasztelanowie więksi i mniejsi oraz ministrowie, czyli marszałek wielki, kanclerz, podkanclerzy, podskarbi wielki i marszałek nadworny. Wszystkich tych urzędników dożywotnio mianował król.

Koniec XVIII w. przyniósł gruntowne zmiany ustrojowe. Obradujący w latach 1788–1792 Sejm Czteroletni, 3 maja 1791 r. uchwalił konstytucję, która dokonała przebudowy ustrojowej państwa. Rola Senatu została ograniczona na rzecz Izby Poselskiej.

Po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. konstytucja marcowa z 1921 r. umożliwiła przeprowadzenie wyborów do Senatu, ustanawiając władzę ustawodawczą w postaci dwuizbowego parlamentu. Wybory odbyły się w 1922 r. Kadencja Izby trwała 5 lat, zasiadało w niej 111 senatorów, co stanowiło ¼ składu Sejmu.

Powrót Senatu po 1989 roku nastąpił w wyniku porozumień Okrągłego Stołu, które zapoczątkowały zmiany ustrojowe Polski. 4 czerwca 1989 r. przeprowadzono wolne i demokratyczne wybory do Senatu. Dodajmy, że wybory do Sejmu nie były w pełni demokratyczne, gdyż opozycji przyznano tylko 35 procent mandatów. Konstytucja RP z 2 kwietnia 1997 r. utrzymała dwuizbowość władzy ustawodawczej w Polsce.