Bursztyn - złoto Bałtyku, co ma miliony lat

- Czym jest właściwie bursztyn?
- Bursztyn to kopalna żywica drzew, która może mieć nawet czterdzieści milionów lat. Najcenniejszymi bursztynami są natomiast inkluzje, czyli kopalne żywice, w których zamknięte zostały rośliny czy zwierzęta. Dzięki nim możemy poznać faunę i florę sprzed kilkudziesięciu milionów lat.

- Bursztyn posiada rozmaitą paletę barw. Od czego to zależy?
- Rozróżniamy aż 300 barw bursztynu, począwszy od białej, a skończywszy na czarnej. Spotykamy nawet bursztyny fioletowe. Na to, jaki kolor posiada bursztyn, wpływa wiele czynników. Dużą rolę odgrywa to, w jakim środowisku ta żywica zastygła. Bursztyn może wchłonąć w siebie różne gazy, substancje, które wpływają na jego barwę. Nie bez znaczenia są też pierwiastki, które się w nim znajdują. Na przykład nikiel sprawia, że bursztyn staje się zielony.

- Czy biały bursztyn może z czasem zmienić barwę?
- Tak. Zastygła żywica jest poddawana promieniom słońca i powierzchniowo utlenia się, a jego barwa z czasem ciemnieje. Jeżeli bursztyn jest koloru białego, to po dwudziestu czy trzydziestu latach jego barwa może stać się brązowa.

- A co sprawia, że mamy bursztyny przezroczyste lub nieprzezroczyste?
- W przezroczystym bursztynie jest mało pęcherzyków powietrza, w nieprzezroczystym jest ich o wiele więcej. Ponadto bursztyn biały poddany obróbce może stać się przezroczysty. Można usunąć powietrze ze środka takiego bursztynu i sprawić, aby stał się zielony czy niebieski, ale to jest już chemia.

- Jak rozróżnić bursztyn od kamienia czy podróbki?
- Jeżeli jesteśmy na plaży i chcemy sprawdzić czy, znaleźliśmy bursztyn, podpalmy go. Kamień się nie zapali, bursztyn wręcz przeciwnie. Trzeba jednak pamiętać, że gdy podpalimy podróbkę bursztynu, ona także się zapali. Jednak ulotni się z niej duszący, nieprzyjemny zapach palonego plastiku. Bursztyn podczas takiego procesu wydaje z kolei charakterystyczny dla siebie zapach palonego węgla.

- Są inne metody oprócz podpalenia?
- Bursztyn jest plastyczny i miękki, a kamień twardy. Gdy zaczniemy piłować kamień pilnikiem, usłyszymy ostrzejszy dźwięk. Piłowanie bursztynu nie będzie już tak dźwięczne. Pracując z pilnikiem, na podstawie dźwięku możemy rozróżnić, czy mamy do czynienia z kamieniem, bursztynem, plastikiem czy szkłem. Jeżeli po pierwszych oględzinach stwierdzimy, że to, co wydaje się być bursztynem, pali się, możemy potwierdzić swoje podejrzenia doświadczeniem ze słodką i słoną wodą. Bursztyn biały, który ma dużo pęcherzyków powietrza, będzie pływał w słodkiej wodzie, bo jest lekki. Z kolei bursztyn przezroczysty, który ma mało powietrza w sobie, będzie pływał tylko w słonej wodzie.

- Kiedy najlepiej wybrać się na poszukiwanie bursztynów?
- Zawsze. Jednak najwię­cej szczęścia będziemy mieli po sztormach w okresie jesiennym i wiosennym.

- Gdzie bursztynów jest najwię­cej?
- W Polsce najwięcej bur­sztynów możemy spotkać w Zatoce Gdańskiej, nieopodal Mierzei Wiślanej. Ale także w Rowach i Ustce.

- Czy bursztyn możemy stosować jako lek?
- Jak najbardziej. Bursztyn to nie tylko piękna pamiątka znad morza i ceniony surowiec w jubilerstwie. Ta zastygła żywica posiada także właściwości lecznicze, które stosuje się zewnętrznie lub wewnętrznie na różne dolegliwości. Pomaga bursztyn noszony na szyi, ale także w postaci olejku, kadzidła czy nalewki.

Rozmawiała
Dorota Aleksandrowcz