"Mój Bałtyk" - morze jest bardzo potrzebne nam i przyrodzie. Chrońmy je!

W porównaniu z innymi europejskimi i światowymi akwenami Bałtyk jest młodym morzem i najsłodszym na świecie, przez co bardziej wrażliwym na zanieczyszczenia metalami ciężkimi niż morza o wyższym zasoleniu. Jego mieszkańcy osiągają mniejsze rozmiary niż ich krewniacy w sąsiednim Morzu Północnym.

Bałtyk jest też wyjątkowo płytki - średnia głębokość to zaledwie 52,3 m, co stanowi nieco ponad 10 proc. średniej głębokości mórz i oceanów. Konsekwencją niewielkiej głębokości Morza Bałtyckiego jest mała objętość jego wód, a co za tym idzie - wysoka koncentracja zanieczyszczeń chemicznych związana z niewielką możliwością ich rozcieńczenia.
Bałtyk to morze chłodne w porównaniu z innymi morzami świata - średnia roczna temperatura wód powierzchniowych to zaledwie ok. 7,5ºC. Nawet w najcieplejszym okresie roku nie przekracza ona zazwyczaj 18°C, czyli jest na tyle niska, że rozkład cząstek organicznych w wodach Bałtyku jest powolny. Niska temperatura spowalnia szybkość przebiegu różnych reakcji chemicznych, a tym samym utrudnia proces neutralizacji zanieczyszczeń - proces ich degradacji przebiega tu wolniej niż w cieplejszych wodach morskich.

Spotkamy tu zarówno gatunki morskie o dużej tolerancji na zmiany zasolenia (jak np. dorsz), jak i słodkowodne (okoń czy szczupak) oraz wędrowne (łosoś, troć, węgorz). W zimnych przydennych wodach bytuje relikt epoki lodowcowej, czyli podwój wielki, największy wśród rodzimych skorupiaków. W przybrzeżnych, płytkich wodach do trawy morskiej przyczepiają się iglicznie i wężynki, zaś na kadłubach statków, konstrukcjach hydrotechnicznych, a nawet kamieniach, muszlach małży i pancerzach skorupiaków swój żywot wiodą pąkle - gatunek obcy, który przybył do Bałtyku z Ameryki Północnej prawdopodobnie już w połowie XIX w.

Na naszą szczególną uwagę zasługuje też morświn, jedyny rodzimy dla Bałtyku waleń. Obecnie jego populacja w Bałtyku Właściwym jest szacowana na około 500 osobników i jest uznawana za krytycznie zagrożoną. Istnieje kilka przyczyn spadku liczebności morświna na obszarze Bałtyku Właściwego. Mimo że gatunek ten nie ma w Morzu Bałtyckim naturalnych wrogów, w przeszłości był jednak zawsze obiektem polowań. Ponadto w pierwszej połowie XX w. wystąpiły surowe zimy w latach 1924, 1929 i 1940, które przyczyniły do dużej śmiertelności morświnów. W latach 60. pojawiły się dwa kolejne zagrożenia ze strony człowieka. Pierwsze - związane z zanieczyszczaniami chemicznymi, ale również w tym czasie bałtyckie floty rybackie zaczęły wykorzystywać cienkie nylonowe sieci skrzelowe, które generowały przyłów, czyli przypadkowe zaplątanie w sieć rybacką. Do dziś zjawisko przyłowu jest głównym źródłem śmiertelności bałtyckich morświnów, fok, nurkujących ptaków i chronionych gatunków ryb.
Bałtyk jest morzem wyjątkowym, a nasz wpływ na morskie siedliska jest niezaprzeczalny. Na rzecz ochrony bałtyckiej przyrody współpracują też Energa z Grupy ORLEN i Fundacja Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego. W ramach realizowanego od kilku lat przez FRUG we współpracy ze Stacją Morską im. Profesora Krzysztofa Skóry Uniwersytetu Gdańskiego programu „Kierunek Bałtyk”, prowadzone są działania na rzecz najbardziej zagrożonych gatunków występujących w Morzu Bałtyckim, w tym m.in. morświna oraz foki szarej.
Pamiętajmy, że ochrona Bałtyku to także nasza sprawa. Nasze codzienne decyzje wiążą się z generowaniem odpadów, ścieków, a to ma negatywny wpływ na środowisko naturalne, w tym ekosystem morski.