Rekordowa inwestycja polskiego wybrzeża. Głęboki i szeroki tor w Świnoujściu dla wielkich marzeń

Nowe podejście ma być trzecią drogą dla statków, których celem będzie port w Świnoujściu. Dwie istniejące mają wady. Po pierwsze są za płytkie i za wąskie, aby mogły przyjąć największe jednostki, jakie pływają po Bałtyku, a po drugie prowadzą w części przez niemieckie wody terytorialne. A spory na Zatoce Pomorskiej trwają od lat. A incydenty, jak choćby ten z 16 sierpnia 2006, kiedy okręty Bundesmarine - Mecklenburg-Vorpommern i Weilheim - zmusiły do zejścia na płytkie wody trzy polskie promy, były opisywane i komentowane w mediach.

Dlatego podpisanie we wtorek pre-umowy na dofinansowania zadania pn. „Przeprowadzenie prac dla umożliwienia transportu wodnego do Portu Zewnętrznego w Świnoujściu” jest takie ważne.

Umowa została zawarta pomiędzy Urzędem Morskim w Szczecinie, który będzie odpowiadał za realizację zadania, a Centrum Unijnych Projektów Transportowych.

- Budowa nowego toru podejściowego do portu w Świnoujściu to zapewnienie bezpiecznego transportu wodnego dla większej liczby statków o większych parametrach, co wpłynie korzystnie na rozwój portu i handlu morskiego - podkreślał obecny podczas podpisywania tej umowy Marek Gróbarczyk, wiceminister infrastruktury, pełnomocnik rządu ds. gospodarki wodą oraz inwestycji w gospodarce morskiej i wodnej. - Po drugie, wpłynie też na poprawę bezpieczeństwa nawigacji statków morskich po szerszym i głębszym torze wodnym i tym samym przyczyni się do zminimalizowania potencjalnych zagrożeń.

Opisując językiem technicznym: cel powstania nowego toru to także zwiększenie przepustowości infrastruktury dostępowej do portu w Świnoujściu, co pozwoli na zmniejszenie występowania kolejek statków na istniejącym torze podejściowym. Czyli po prostu skróci się czas oczekiwania na wejście do portu i będą mogły do niego wchodzić większe statki.

Gdyby nie zdecydowano się na wytyczenie trzeciego podejścia, szczeciński Urząd Morski musiałby pogłębić dwa istniejące.

- Więc to byłby dla nas kłopot - mówi Wojciech Zdanowicz, dyrektor Urzędu Morskiego w Szczecinie. - Choćby z utrzymaniem w dobrym stanie i odpowiedniej, większej głębokości takiego podejścia. Musielibyśmy na własny koszt pogłębić tory, bo Niemcom na tym nie zależy. Oni nie mają takiej potrzeby.

Nic dziwnego. Rozbudowujący się port w Świnoujściu traktowany jest w Berlinie jako zagrożenie. Docelowo bowiem w Świnoujściu ma powstać terminal kontenerowy zmieniający logistykę transportu w tej części Europy. To skutkować może zmniejszeniem roli portu w Hamburgu. Nikt w Polsce nie ukrywa, że inwestycja szykowana jest właśnie pod takie rozwiązanie.

Ale nie wystarczy do niego to, czym dysponujemy obecnie, bowiem istniejące podejście zachodnie i północne są (o czym już wspominaliśmy) za płytkie. Ich głębokość to zaledwie 14 metrów i 14,5 metra i przechodzą przez tereny rezerwatów przyrody, poligonu czy blisko rury Nord Stream 1. W tej chwili przez tor o głębokości 14,5 metra mogą przechodzić gazowce o zanurzeniu do 12,5 metra, a inne statki o zanurzeniu 13 metrów.

- A my potrzebujemy toru głębszego, bo mamy plany, aby port zewnętrzny w Świnoujściu stał się takim hubem na Bałtyku - podkreśla minister Gróbarczyk.

Nowy tor podejściowy będzie utworzony na akwenie żeglugowym o głębokości 17 m, szerokości 500 m i długości 70 kilometrów. Dyrektor Zdanowicz wyjaśnia, że budowa jeszcze głębszego i jeszcze szerszego toru podejściowego do Świnoujścia nie miałaby sensu.

- Bo ograniczeniem dla wpływających na Bałtyk statków jest głębokość cieśniny Duńskiej, przez którą jednostki wpływają na nasze morze - tłumaczy.

Wartość całkowita budowy nowego toru to 7 mld 331 mln 25 tys. zł, a kwota dofinansowania z unijnego programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko na lata 2021-2027 wynosi 2 mld 805 mln 77 tys. zł. Tym samym będzie to jedna z najdroższych inwestycji morskich ostatnich lat.

Prace przy budowie zgodnie z planem mają się rozpocząć w III kwartale 2027 roku.

- Wcześniej jednak będziemy musieli ogłosić przetarg na roboty - mówi Zdanowicz. - Ogłoszenie przetargu planujemy na 2026 rok. W tej chwili natomiast pracujemy nad jego odpowiednim przygotowaniem.

Urząd Morski w Szczecinie ogłosił niedawno przetarg na analizę nawigacyjną, czyli na wyznaczenie współrzędnych toru. Analiza ta ma być gotowa pod koniec roku. W przyszłym roku Urząd zleci wykonanie kolejnej, kluczowej analizy - studium wykonalności.

- A w tej chwili poszukamy wykonawcy raportu środowiskowego - mówi dyrektor. Dodaje też, że wszystkie plany i projekty potrzebne przy podpisywaniu umowy na dofinansowanie inwestycji zostały zatwierdzone.

- I co ważne - uzgodnione ze wszystkimi zainteresowanymi stronami i sąsiadami przyszłego toru - mówi Zdanowicz i dodaje, że ważnym aspektem projektu jest przestrzeganie prawa i obostrzeń związanych ze środowiskiem naturalnym. - Wszelkie procedury administracyjne, środowiskowe i transgraniczne będą w pełni przestrzegane, co pozwoli na spokojny rozwój infrastruktury portowej - zapewnia.

Rząd sfinansuje jeszcze budowę falochronu oraz zakup pogłębiarki, która będzie utrzymywać zarówno nową drogę wodną, jak i tę istniejącą między Szczecinem i Świnoujściem.

A to wszystko w ramach wieloletniego programu „Budowa i rozbudowa infrastruktury dostępowej do portu w Świnoujściu w latach 2023-2029”, który został przyjęty przez Radę Ministrów jeszcze w maju 2023 roku. Z programu wynika, że najważniejszym celem jest zapewnienie odpowiedniej infrastruktury dostępowej dla głębokowodnych terminali w porcie w Świnoujściu.
Całkowita wartość programu wynosi 10,26 mld zł. Ogólna kwota środków z budżetu państwa w całym okresie realizacji programu wyniesie 7,46 mld zł. A najdroższa inwestycja w ramach tego programu to właśnie budowa nowego toru podejściowego do portu w Świnoujściu.

Nowy tor podejściowy do portu w Świnoujściu to nowe możliwości i nowa wizja rozwoju portu i miasta. Nowe podejście nie tylko pozwoli na przyciągnięcie większej liczby statków, a także umożliwi obsługę jednostek o większych parametrach, ale wpłynie na cały region. Zdaniem ekspertów bowiem Świnoujście zostanie włączone w cały łańcuch transportowy. Zniknie dzięki temu tzw. wąskie gardło w transporcie morskim i otworzy to nowe perspektywy dla rozwoju gospodarczego i turystycznego.
Przewiduje się, że nowy tor podejściowy przyczyni się do umocnienia pozycji Portu Świnoujście jako strategicznego węzła żeglugowego i zwiększy konkurencyjność tego regionu na mapie europejskiego transportu morskiego.
Inwestycja ma się zakończyć w 2029 roku.