Felieton rowerowy. Jak dzieje roweru kołami się toczą (zdjęcia)

Zatem jest dość powodów, aby przejechać się po Słupsku i okolicach oraz poszperać w archiwaliach zwracając uwagę, jak przeszłość rowerowa łączy się z jego teraźniejszością. Widywane stare rowery jako rekwizyty reklamowe mają swój urok i kto wie, czy za ileś lat nie będą wzbudzać takiego zainteresowania jak np. muzealne już rowery biegowe. Te ostatnie dały początek dzisiejszej nawałnicy dziecięcych rowerków biegowych, którymi dwu-, trzylatki zdobywają pierwsze szlify cyklistów, a przede wszystkim uczą się utrzymywania równowagi na jednośladach. Takich „biegusów” stale przybywa, nierzadko stanowią też transportowany autami ekwipunek turystyczny. Widać, że to maluchy w porównaniu ze zwykłymi rowerami, ale dały im początek. Bo pierwowzorem tego współczesnego roweru była drewniana maszyna biegowa, zbudowana w 1817 roku przez niemieckiego barona Karla Draisa von Sauerbronna jako mechaniczny koń na kołach. Zdarzyło się to podczas katastrofalnych warunków atmosferycznych, gdy nieurodzaj spowodował gigantyczny spadek plonów. Konsekwencją było masowe zabijanie koni, gdyż hodowców nie było stać na ich utrzymanie.

Po rowerach biegowych, których jedną z najstarszych odmian podziwialiśmy w szwedzkim muzeum, nastał czas bicykli. Najpierw z pedałami na przednim kole – ciężki i trudny w prowadzeniu, co przypadło na drugą połowę XIX wieku. Mark Twain napisał wtedy: - Kup sobie bicykl. Nie pożałujesz, o ile przeżyjesz. Po bicyklach nastał rowerowy boom w latach 1920 - 1950, głównie dzięki zastosowaniu przekładni łańcuchowej. Takie rowerowe starocie widujemy podczas inscenizacji historycznych zdarzeń, np. okupacji Polski przez hitlerowskie Niemcy. Oprócz rowerowych jednośladów wykorzystywane są riksze – dawne rowery pasażerskie.

Kryzys rowerowy przypadł na dekady lat 60. i 70. kiedy rower był synonimem ubóstwa. Auto, choćby „Syrena” czy „Mały Fiat”, ewentualnie motocykl były pożądaniem, często niespełnionym marzeniem. Był to też czas składaków polskiej produkcji, jak np. „Karat”, „Romet”, „Wigry” czy „Jubilat”, które trafiały w ręce młodzieży jako prezenty komunijne. W tamtym czasie dość popularne były różne odmiany „Łuczników” z fabryki broni w Radomiu oraz z fabryki rowerów w Bydgoszczy. Udało się wypatrzeć na słupskich ulicach kilka takich całkiem zadbanych i użytkowanych obecnie rowerów. Ich użytkownicy są nawet dumni, że odrestaurowali i użytkują takie jednośladowe starocie.

Teraźniejszość to wielka różnorodność rowerowa – turystyczna, sportowa, rekreacyjna i zwykła komunikacyjna. Przybywa rowerów typu cargo, czyli przystosowanych do transportu towarów, dostaw żywności na zamówienie, czy przewozu materiałów oraz narzędzi do napraw i remontów. Tak więc nie tylko jedno- ale i trzy śladowe rowery z bagażnikami towarowymi z przodu lub tyłu krążą po miejskich trasach pieszo – rowerowych. Przypomnijmy, że pierwszy polski rower trzykołowy o drewnianej konstrukcji skonstruował w 1866 roku malarz Edmund Perl.

Coraz bardziej pomysłowe i wszechstronne staje się wykorzystywanie rowerowych przyczepek do przewodu dzieci i turystycznego ekwipunku. Ponadto stale się zwiększa liczba użytkowników rowerów z elektrycznym wspomaganiem napędu, co pewnie zapowiada dynamiczny rozwój tego typu środków lokomocji.

Przegląd tego, gdzie i jakie koła rowerowe się toczą lub są transportowane jako bagaż, mamy na pond 50 kilometrach dróg pieszo – rowerowych, które niedawno zinwentaryzowała i sprawdziła w Słupsku Najwyższa Izba Kontroli. Wydaje się, że najlepszy wgląd w taki ogólny park rowerowy mamy dzięki ringowi w miejskim ciągu drogi krajowej nr 21 Słupsk – Ustka. Przebudowa tej trasy, której częścią będzie ok. 14-kilometrowa droga rowerowa pewnie powiększy tę panoramę. I na to czekamy, bo słupskie ulice Bałtycka, Portowa czy Morska ruchowi rowerowemu kiepsko służą.